Alimenty na dziecko – ile wynoszą w 2023 roku i jak je obliczyć?

Corocznie w Polsce rozpada się ponad 65 000 małżeństw. Liczba ta z roku na rok ciągle rośnie. Ponad 70% małżeństw to rodziny z dziećmi, które po rozwodzie zostają z jednym z rodziców. Kto jest jednak odpowiedzialny za wychowanie oraz utrzymanie dzieci po rozwodzie? Jakie obowiązki opiekuńcze mają rodzice wobec dzieci i byłych małżonków po rozwodzie? Wszystkie te kwestie zostały uregulowane przez polskie prawo i zostały określone w ustawie o obowiązku alimentacyjnym.

Otóż po rozwodzie oboje rodzice jest odpowiedzialnych za utrzymanie materialne dziecka. Jeżeli dziecko pozostaje w rodzinie z jednym z rodziców, to drugi z nich ma obowiązek płacenia alimentów na dziecko. Jaka jest wysokość alimentów w 2022 roku i od czego jest uzależniona? Jak obliczyć alimenty? Do jakiego wieku należy płacić alimenty na dziecko oraz ile wynoszą alimenty na pełnoletnie dziecko? Na te i wiele innych pytań, dotyczących obowiązku alimentacyjnego w 2022 roku, odpowiadamy w naszym artykule.

Na czym polega obowiązek alimentacyjny?

Obowiązek alimentacyjny został określony w Kodeksie rodzinnym i opiekuńczym. Artykuł 133 mówi, że rodzice są zobowiązani do pełnego utrzymania dziecka, które nie może utrzymać się samodzielnie. Przy czym obowiązek ten ciąży na obu rodzicach, niezależnie od tego, czy tworzą rodzinę wspólnie, czy są po rozwodzie lub separacji. Utrzymanie dziecka oznacza, że rodzice ponoszą wszystkie koszty związane z jego:

• wyżywieniem;
• mieszkaniem;
• opieką zdrowotną i leczeniem;
• edukacją;
• wychowaniem;
• rekreacją i wypoczynkiem;
• zakupem ubrań i środków higieny osobistej;
• podróżowaniem etc. 

Rodzice ponoszą zatem pełną odpowiedzialność finansową za dziecko, które nie jest pełnoletnie i nie podejmuje pracy, a także za dziecko, które jest na studiach wyższych do 25 roku życia. Odpowiedzialność ta nie może ciążyć tylko na jednym z rodziców, nawet jeżeli drugi nie uczestniczy w wychowaniu dziecka i nie mieszka z rodziną. W tym przypadku jeden z rodziców wypłaca alimenty drugiemu, co służy finansowaniu utrzymania dziecka w niepełnej rodzinie. Wysokość alimentów jest uzależniona od wielu czynników, mianowicie:

• wieku dziecka;
• jego potrzeb (zdrowotnych, osobistych, edukacyjnych, rozwojowych etc.);
• zdolności finansowej obu rodziców (wysokości ich miesięcznych zarobków, majątku, kwoty dochodu miesięcznego w przeliczeniu na jednego członka rodziny).

Od czego zależy wysokość alimentów na dziecko?

Jak już wspomnieliśmy wcześniej – wysokość alimentów jest uzależniona od wysokości zarobków rodzica, który zostaje obciążony alimentami, ale nie tylko. Kwotę alimentów ustala się indywidualnie. Wysokość alimentów określa się wyrokiem sądu w przypadku każdego dziecka. Pod uwagę brane są również możliwości co do uzyskiwania dochodu przez rodzica, płacącego alimenty. Co do zasady jakość życia i status materialny dziecka musi być zgodny ze statusem materialnym płatnika alimentów. To tłumaczy, dlaczego w przypadku jednej rodziny wysokość alimentów na dziecko może wynosić 700 złotych miesięcznie, a w przypadku innej nawet 4000 złotych lub więcej.

Ponadto warto zaznaczyć, że kwota alimentów na dziecko nie jest ustalana raz na zawsze. Może ona ulegać zmianom pod wpływem takich czynników, jak: 

• zmiana zapotrzebowań dziecka;
• dorastanie dziecka; 
• zmiana statusu finansowego rodziców.

Dla przykładu; jeżeli dziecko ukończyło 6 lat i w związku z tym zaczyna naukę w szkole, to warto rozważyć podniesienie wysokości alimentów ze względu na dodatkowe wydatki w postaci zakupu artykułów szkolnych, specjalnej odzieży, dojazdu do szkoły, wyżywienia poza domem etc. Alimenty będą jeszcze wyższe, jeżeli dziecko postanowi kontynuować naukę na uniwersytecie, tym bardziej jeżeli mówimy o uczelni prywatnej. 

Kwota alimentów na dziecko podlega też innym zmianom, które skutkują nie tylko jej podwyższeniem, ale także odwrotnie. Na przykład, jeżeli spłacający alimenty rodzic stracił pracę lub kwota jego zarobków została obniżona.

O zmianę wysokości alimentów mogą zatem ubiegać się obie strony: zarówno rodzic, który płaci alimenty na dziecko, jak i ten, który zajmuje się wychowaniem dziecka, a także samo dziecko po osiągnięciu pełnoletności. 

Jak zarobki wpływają na alimenty?

Zarobki rodziców bardzo wpływają na wysokość alimentów na dziecko. Niemniej jednak jeszcze większy wpływ ma potencjał i możliwość zarobków rodzica, który spłaca alimenty na dziecko. To znaczy, że w przypadku, gdy jeden z rodziców nie podejmuje aktualnie pracy, może uchylić się wówczas od wypłaty alimentów na dziecko z tego powodu. Sąd ocenia możliwości zawodowe rodzica, jego wykształcenie i dotychczasowe doświadczenie zawodowe.

Jeżeli zatem rodzic, który nie wychowuje dziecka, jest bezrobotny, ale sąd prognozuje jego potencjalny zarobek na kwotę o wysokości 8000 złotych, to nadal jest on zobowiązany do spłacania części tych pieniędzy w postaci alimentów na wychowanie i utrzymywanie dziecka. 

Jak obliczyć alimenty na dziecko?

Przy obliczaniu alimentów na dziecko pod uwagę są brane dwa główne kryteria: 

1. Po pierwsze: zapotrzebowanie dziecka, w tym podstawowe potrzeby (wyżywienie, zamieszkanie, zakup odzieży i środków higieny osobistej), a także potrzeby dodatkowe (edukacja, rozrywka, sport, rekreacja, wypoczynek, podróże, rozwój osobisty etc.).
2. Po drugie: możliwości finansowe (faktyczne lub potencjalne) obu rodziców, w tym ich miesięczne zarobki, dochód w przeliczeniu na członka rodziny każdego z rodziców, majątek, status społeczny etc.

Kwota alimentów musi pokrywać co najmniej 50% kosztów na podstawowe wydatki, czyli wyżywienie, odzież, pobyt i zakup rzeczy dla higieny osobistej. Wysokość alimentów na takie kategorie wydatków, jak rozrywka, podróże, hobby, zainteresowania, zakup akcesoriów i elektroniki zawsze jest uzależniona od statusu i możliwości finansowych obu rodziców. Alimenty na drugą kategorię wydatków, czyli rozrywka i hobby mogą być bardzo zróżnicowane. W niektórych przypadkach kwota ta wynosi 100 złotych miesięcznie, a w innych nawet 5000 złotych. 

Jeżeli chcemy obliczyć całkowitą kwotę alimentów na dziecko należy do kwoty na podstawowe wydatki dodać kwotę na wydatki dodatkowe (po ocenie możliwości finansowych rodziców, a także uwzględniając potrzeby dziecka).

Jak wyglądają alimenty na pełnoletnie dziecko?

Alimenty na pełnoletnie dziecko są wypłacane tylko w przypadku, jeżeli dziecko studiuje na uczelni wyższej, a jednocześnie nie podejmuje pracy - w związku z tym nie może samodzielnie się utrzymywać. W tym przypadku również obowiązują ograniczenia wiekowe. O alimenty na pełnoletnie dziecko można ubiegać się tylko do momentu ukończenia przez dziecko wieku 26 lat. Ponadto w tym przypadku, alimenty z reguły są nieco niższe, ponieważ pod uwagę są brane takie czynniki, jak: 

• praca dorywcza dziecka i zarobki wynikające z niej; 
• stypendium;
• potencjał dziecka w zakresie podjęcia pracy (jeżeli dziecko nie pracuje, ale dla przykładu studiuje zaocznie)’
• status finansowy obu rodziców a dziecka.