Inflacja – co to jest? Inflacja w Polsce – jaki ma wpływ na życie obywateli?

Nawet, jeżeli nie mamy do czynienia z branżą finansową, to i tak czasem słyszymy o zjawisku inflacji. Często jednak nie końca rozumiemy to pojęcie, a tym bardziej nie rozumiemy, czy ma ono jakikolwiek bezpośredni lub pośredni wpływ na nasze życie, budżet domowy i finanse osobiste. Nie zdajemy sobie wówczas sprawy z tego, jak ważne jest poprawne pojmowanie tego terminu i radzenie sobie ze skutkami zjawiska inflacji, które od czasu do czasu może występować w gospodarce krajowej. 

Inflacja jest dość skomplikowanym zjawiskiem, które – mimo że dotyczy przede wszystkim procesów, zachodzących w gospodarce państwa – ma bezpośredni wpływ na życie przeciętnego obywatela. Poziom inflacji, a także jej charakter, decyduje o ogólnej kondycji budżetów rodzinnych, a także dobrobytu mieszkańców kraju. 

W naszym artykule postaramy się wyjaśnić, czym dokładnie jest zjawisko inflacji oraz zdefiniujemy samo pojęcie, które dla większości obywateli ciągle jest nie do końca zrozumiałe. Opowiemy o zjawisku inflacji w Polsce oraz przedstawimy wykres, na którym dobrze widać dynamikę tego zjawiska. Opowiemy także o rodzajach inflacji, wymienimy główne czynniki, które mogą powodować inflację w kraju i na rynku międzynarodowym, a także przeanalizujemy skutki, jakie może za sobą pociągnąć inflacja w kraju.

Czytaj więcej artykułów z kategorii "Budżet państwa"

Co to jest inflacja? Definicja pojęcia

Inflację można określić jako proces lub zjawisko, polegające na wzroście cen towarów i usług w gospodarstwie. Ważne jest jednak poprawne pojmowanie tego określenia. Inflacją nie nazywa się bowiem pojedynczych podwyżek cen na określone towary, sprzedawane w kraju. Należy pamiętać, że wartość towarów i usług nieustannie się zmienia – maleje lub wzrasta. Z inflacją mamy do czynienia, kiedy podwyżki cen są stałe i trwają dość długo. Nie możemy jednak stwierdzić, że zaistniała inflacja, kiedy rośnie cena jednego lub kilku produktów (nawet jeżeli są to towary użytku codziennego). Z inflacją wiąże się ogólny wzrost cen, który dotyczy niemal wszystkiego, a przy tym wartość pieniądza znacząco się obniża. 

Kiedy zatem można stwierdzić występowanie inflacji? Zweryfikować to zjawisko jest bardzo łatwo. Dla przykładu weźmiemy kwotę w wysokości 100 złotych i postarajmy się obliczyć, co można było kupić w sektorze spożywczym rok temu za sto złotych? Następnie należy sporządzić listę tych samych zakupów w dzisiejszych czasach. Jeżeli cena okaże się większa co najmniej o 30-40%, to znaczy, że doszło w tym okresie do inflacji. Za 100 złotych można kupić znacznie mniej niż kiedyś, co znaczy, że pieniądz stracił na wartości. 

Łatwo się domyślić, że tego typu sytuacja ma negatywny wpływ na poziom życia przeciętnych mieszkańców kraju, którzy zarabiając tyle samo, co wcześniej, mogą sobie pozwolić na znacznie mniej. Ewentualnie w tym samym czasie dochodzi do podwyżki płac. Jednak wciąż nie jest to wyjście z sytuacji, w której wartość większości towarów i usług gwałtownie rośnie. 

Weź pożyczkę

Inflacja w Polsce 2022

Dynamikę inflacji w Polsce śledzi Główny Urząd Statystyczny, który co kwartał wydaje raport, określający aktualną sytuację gospodarczą w kraju, a także bieżący poziom inflacji. Według najnowszych danych statystycznych wskaźnik inflacji w Polsce w styczniu 2022 roku wyniósł 2,9%, spadając o 0,1% w stosunku do poprzedniego miesiąca, czyli grudnia 2021 roku. Mimo prognozowanych negatywnych skutków koronawirusa ceny żywności i paliw nie rosną gwałtownie. Niemniej jednak i tak są nieco wyższe w porównaniu do tych samych okresów w 2021 roku. Dla przykładu – ceny żywności w ciągu roku wzrosły o 4,1%, ceny energii o 11,7%, ceny usług konsumpcyjnych o 3%.

Ogólny wskaźnik inflacji, który wynosi obecnie 2,9%, jest identyczny w porównaniu do tego samego okresu w 2020 roku. W związku z tym możemy wnioskować, że kondycja gospodarki w Polsce (pod kątem wzrostu inflacji) nie zmieniła się – nie odnotowano bowiem ani pozytywnych, ani negatywnych zmian w tym zakresie. W dalszej części artykułu przedstawimy wykres, na którym wyraźnie widać dynamikę zmian inflacji w Polsce na przestrzeni ostatniego roku. 

Masz dzieci? Czytaj artykuły z kategorii "Dzieci"

Inflacja w Polsce wykres

Na powyższym wykresie widać, że w ciągu roku wskaźnik inflacji może wzrastać i spadać. Najwyższą inflację odnotowano w lutym 2020, wynosiła ona wówczas 4,7%, już w marcu ten wskaźnik spadł o 0,1%. Najniższa inflacja była natomiast w październiku 2019 roku i wynosiła wtedy 2,5%. Tak niski poziom inflacji odnotowano tylko w tym jednym miesiącu w ciągu ostatniego roku. Według naszych obliczeń średni wskaźnik inflacji w ciągu roku wyniósł 3,3%, co stanowi aż o 0.4% więcej niż w sierpniu 2020 roku. 

Rodzaje inflacji

Zjawisko inflacji można podzielić na trzy główne rodzaje, które różnią się w zależności od wpływających na jej wystąpienie czynników. Poniżej szczegółowo omówimy każdy z rodzajów inflacji, a także przeanalizujemy czynniki, które spowodowały wzrost poszczególnych rodzajów inflacji oraz konsekwencje, do jakich mogą one doprowadzić w obrębie gospodarki lub przeciętnego gospodarstwa domowego.

Inflacja popytowa

Do inflacji popytowej dochodzi w sytuacji, kiedy popyt na określone usługi lub towary jest większy, niż faktyczna propozycja na rynku. Mówiąc jeszcze prościej – środki, które obywatele chcą wydać w celu nabycia określonych towarów lub usług, są wyższe niż gospodarka jest w stanie wytworzyć w ograniczonym okresie. Dochodzi wówczas do zjawiska konkurencji, ale nie między producentami (tak, jak to powinno być), a między konsumentami o produkt. W takich okolicznościach dochodzi niekiedy do sztucznej podwyżki cen najbardziej pożądanych towarów. Taka podwyżka pozwala nieco obniżyć popyt na te towary, a jednocześnie spowalnia ich sprzedaż i pozwala stworzyć tzw. rezerwę produkcyjną owych towarów. Inflacja popytowa często jest spowodowana nadmierną ilością pieniędzy w obiegu. 

Inflacja kosztowa

Inflacja kosztowa pojawia się wtedy, gdy cena określonej grupy towarów i/lub usług zostaje zwiększona z powodu rosnącej wartości jednego z zasobów, które są wykorzystywane przy ich produkcji. Dla przykładu – jeżeli rośnie wartość mąki, to cena pieczywa też będzie większa. Jeżeli rośnie cena paliwa, to należy się spodziewać wzrostu cen na wszelkie usługi z tym związane, na przykład przejazd transportem publicznym lub taksówką, ale nie tylko. Wartość paliwa ma również wpływ na inne kategorie towarów, które potrzebują transportowania (czyli prawie wszystkie). W takiej sytuacji szczególnie rosną ceny produktów szybko psujących się, bo wymagają regularnego i dosyć częstego przewożenia. Przykładowo – chleb jest przywożony do sklepów codziennie, a towary mleczne co dwa-trzy dni. 

Inflacja strukturalna

Inflacja strukturalna jest zjawiskiem hybrydowym, które łączy w sobie czynniki i konsekwencje inflacji popytowej i kosztowej. Co to oznacza w praktyce? Mówiąc ogólnie – inflacja może być spowodowana zmianami strukturalnymi, które zachodzą w gospodarce kraju i dotyczą producentów, działających na tym rynku. Do inflacji strukturalnej dochodzi wtedy, gdy producenci nie nadążają za zmianami strukturalnymi. Na przykład nie mogą wdrożyć nowych technologii, pozyskać surowców, niezbędnych do produkcji towarów lub usług etc. Kiedy mamy do czynienia z inflacją strukturalną, popyt na określoną grupę towarów i usług gwałtownie rośnie (i często przerasta propozycję), a na inne grupy towarów może gwałtownie spadać (nie podążając za faktyczną propozycją producentów). I w pierwszym i w drugim przypadku producenci podwyższają ceny na własną produkcję, powodując jednocześnie obniżkę wartości pieniądza. Jak już wspomnieliśmy wcześniej – za tę samą kwotę można kupić znacznie mniej, niż przed nastąpieniem inflacji.

Jakie mogą być skutki inflacji dla obywatela? 

Zjawisko inflacji pociąga za sobą wiele negatywnych konsekwencji dla gospodarki kraju. Niemniej jednak największy i bezpośredni wpływ inflacja ma na przeciętnego obywatela kraju, w którym ona nastąpiła. Powody są oczywiste. Zarabiając tyle samo co wcześniej, obywatel może sobie pozwolić na znacznie mniej. Jeżeli natomiast zaczyna zarabiać nieco więcej, to może kupić tyle samo, co wcześniej. Jego sytuacja finansowa pogarsza się lub w najlepszym wypadku w ogóle się nie zmienia. Poniżej przedstawiamy skutki inflacji dla obywatela:

• obniżenie wartości pieniądza; 
• brak zaufania wobec narodowej waluty; 
• większe koszty rozliczania płatności zagranicznych; 
• brak stabilności gospodarczej; 
• wielkie rozbieżności pomiędzy wysokością dochodów nominalnych a realnych; 
• spadek produkcji;
• wymuszona podwyżka płac pracowników wszystkich branż;
• brak stabilności finansowej.

Weź pożyczkę