Podwyżki emerytur, czyli waloryzacja bez tajemnic

Emerytura jak wiecie, to zasiłek, który jest przyznawany osobom w odpowiednim wieku lub po przepracowaniu pewnego okresu czasu. Niestety w większości przypadków emerytury są bardzo niskie - nie wystarczają na podstawowe potrzeby - w ostatnim czasie jest to jeszcze bardziej widoczne, ze względu na szalejącą inflację, dlatego też rząd zapowiedział konkretne zmiany dotyczące corocznej waloryzacji emerytur i rent. 

Emerytura - kilka słów na początek

Jak zapewne większość z Was wie, emerytury to comiesięczne świadczenia. Wypłacane są one przez ZUS. W Polsce w zależności od roku urodzenia obowiązują dwa różne systemy emerytalne - o nich opowiemy nieco później. 

Do wyliczania emerytur rozróżniamy:

• okresy składkowe - w tym czasie występował obowiązek opłacania składek lub nie jeśli nie było takiego wymogu - gdy zostały uznane za okres składkowy.
• okresy nieskładkowe - czyli okres, w którym nie ma obowiązku opłacania składek, jest jednak brany pod uwagę podczas wyliczania emerytur.

Zdajemy sobie sprawę z tego, że emerytury często są zbyt niskie i nie zawsze starcza na wszystkie wydatki w trudniejszych miesiącach, dlatego Szybka Gotówka oferuje pomoc dla emerytów i rencistów (ale nie tylko) w trudnej sytuacji finansowej. 

Stara emerytura - warunki

Dotyczy wszystkich osób, które urodziły się przed 1949 rokiem. Warunki tej emerytury są zależne od płci: mogą ją otrzymać kobiety, które ukończyły 60 rok życia i przepracowały min. 15 lat składkowych. W przypadku mężczyzn warunki są nieco bardziej rygorystyczne - co najmniej 65 lat i 20 przepracowanych lat składkowych.

Osoby, które nie chcą przejść jeszcze na emeryturę i zamierzają być nadal aktywne zawodowo mają do tego prawo - ich emerytura zostanie zawieszona. W przypadku decyzji o przejściu na emeryturę, gdy jej wysokość będzie mniejsza niż ustanowiona najniższa kwota emerytury, to pozostaje ona wyrówna do tej kwoty. 

Nowa emerytura - warunki

Nowa emerytura, dotyczy osób, które urodziły się po 31.12.1948. Jej wysokość jest zależna od czasu pracy i wysokości składek (są one zależne od pensji). Jest to tzw. zaewidencjonowany kapitał. W przypadku wyliczania tych emerytur są brane wskaźniki określane przez GUS - Główny Urząd Statystyczny dotyczące średniej długości życia. Warunkiem, który trzeba spełnić do uzyskania prawa emerytalnego, jest wiek (nieistotny jest staż pracy i okresy składkowe lub nieskładkowe - chociaż jest to uwzględniane przy ustalaniu jej wysokości):

• kobiety 60 lat;
• mężczyźni 65 lat.

Emerytura ta nie może być niższa niż określona możliwa najniższa wartość świadczenia jeżeli zostały udowodnione lata pracy (składkowe i nieskładkowe).

Nowa emerytura dzieli się na kilka rodzajów:

• emerytura w wieku powszechnym;
• emerytura kapitałowa;
• emerytura pomostowa, czyli nauczycielska, górnicza czy za pracę w trudnych warunkach.

O niektórych z nich przeczytacie na naszym blogu (podlinkowane wyżej). 

Czytaj również: Black Friday 2022: wszystko, co musisz wiedzieć, aby zmaksymalizować zakupy i oszczędności!

Co to jest waloryzacja?

Ideą waloryzacji jest uwzględnianie siły nabywczej, czyli wartości pieniądza. Dotyczy ona jednak tylko tych zobowiązań, od których mija pewien czas ich powstania. Waloryzacją mogą być objęte wszystkie świadczenia oraz podstawa ich wymiaru, które są zależne od obrotu gospodarczego czy strefy ekonomicznej. Dotyczy zarówno emerytur zwykłych, jak i pomostowych czy rolniczych. Waloryzacje przeprowadza się ostatniego dnia lutego danego roku. W związku z tym co roku 1 marca jest przeprowadzana waloryzacja. Polega na zwiększeniu kwoty pieniężnej - najczęściej waloryzacji dokonuje się w przypadku inflacji, gdy widoczna na rynku jest zmiana gospodarcza - zmieniają się ceny czy pensje.

Zadaniem waloryzacji jest dostarczenie takiej samej ilości pieniądza, jak przed zaistniałymi zmianami (np. inflacją) - taką samą, jak w momencie powstawania obowiązku wypłacanego świadczenia. Ma za zadanie zachować wartość pieniądza w stosunku do aktualnych cen. Zwiększenie emerytur lub rent jest zależne od obowiązujących cen - zarówno towarów, jak i usług, a także od przeciętnego wynagrodzenia.

Rozróżniamy:

• waloryzacja ustawowa - czyli powstaje na mocy ustawy;
• waloryzacja sądowa - czyli powstaje na mocy orzeczenia sądu;
• waloryzacja umowna - czyli powstaje na mocy umowy.

Oprócz tego możemy wyróżnić trzy rodzaje waloryzacji:

• waloryzacja cenowa - polega ona na zmianie wysokości świadczenia w odniesieniu do aktualnych cen (artykułów, usług i inwestycji);
• waloryzacja płacowa - polega ona na zmianie wysokości świadczenia w odniesieniu do aktualnej wysokości średniej płacy;
• waloryzacja mieszana - jest to połączenie waloryzacji cenowej i płacowej.

Przeprowadzenie waloryzacji świadczeń może wiązać się z pewnymi trudnościami:

• konieczność zmiany siły nabywczej pieniądza;
• czas, ponieważ odnosi się tylko do okresu pomiędzy powstaniem prawa do zasiłku, a wygaśnięciem.

Waloryzacja może być przeprowadzona na kilka sposobów:

• automatycznie - jest przeprowadzona, ponieważ wymusza to miniony czas lub pewne zdarzenia, np. zmiana wysokości pensji;
• okresowo - gdy jest przeprowadzana przez pewien organ ze względu na aktualne warunki i jego potrzeby;
• półautomatycznie - gdy waloryzacja jest podyktowana okolicznościami koniecznymi.

Waloryzacje oblicza się na podstawie dwóch wskaźników - waloryzacje zeszłoroczną:

1) inflacja emerycka - czyli średni wzrost cen (w ciągu roku);
2) wzrost wynagrodzenia - w roku poprzedzającym (brane jest pod uwagę min. 20% tej wartości).

Waloryzacja emerytur 2023 - czy będą podwyżki emerytur?

Zgodnie z obowiązującym prawem waloryzacja emerytur i rent ma miejsce co roku - na ostatni dzień lutego. Co roku podwyższane są te świadczenia. Pozwala to na wyrównanie kosztów życia.

W 2022 roku emerytury wzrosły o 7% - był to jeden z rekordowych wyników ostatnich lat. Nie dziwi Was pewnie to, że w roku 2023 również zostały zaplanowane podwyżki emerytur. W przyszłym roku będzie to waloryzacja kwotowo-procentowa. Co ważne i z pewnością każdego ucieszy - podwyżka emerytury nie będzie mogła być mniejsza niż 250 zł brutto (jest to prawie 230 zł netto). 

Zgodnie z poprzednimi zapowiedziami rząd zapowiedział podwyżki emerytur o prawie 10% - dokładnie o 9,7%. O ile wskaźnik ten jest rekordowo wysoki, to niestety inflacja emerycka jest znacznie większa. Aktualne plany są nieco bardziej optymistyczne dla emerytów i rencistów - waloryzacja ma wynieść ponad 13,5% - co ważne od lat 90, a dokładniej od 1999 roku, nie było aż tak wysokiej waloryzacji. 

Waloryzacja może być obliczana na dwa sposoby - procentowo i kwotowo. Ten pierwszy polega na zwiększeniu świadczenia o dany procent, a ten drugi o daną kwotę.

Poziom waloryzacji 2023 będzie jednak zależał od wartości świadczenia:

• świadczenia w wysokości powyżej 1850 zł brutto - waloryzacja będzie procentowa (13,8%);
• świadczenia w wysokości do 1850 zł brutto - waloryzacja będzie kwotowa, czyli 250 zł brutto.

Na koniec przyjrzyjmy się, ile będą wynosić najniższe emerytury i renty w 2023 roku (po waloryzacji):

• 1588 zł brutto - tyle będą wynosić renty (mowa tu o rencie rodzinnej, socjalnej i z tytułu niezdolności do pracy);
• 1191 zł brutto - tyle będzie wynosić renta z powodu częściowej niemożności pracy;
• 1600 zł brutto - tyle będzie wynosić świadczenie przedemerytalne;
• emeryci, którzy korzystają z niepełnego świadczenia, będą mogli otrzymać maksymalnie 125 zł podwyżki.

Niestety waloryzacja emerytury nie będzie obowiązywała osób, których nie mają prawa do minimalnej emerytury (ich wypracowane lata są mniejsze i świadczenie zostało jedynie wyrównana do jego minimalnej wartości).

Waloryzacji będą podlegały nie tylko comiesięczne emerytury i renty, ale również:

• trzynasta i czternasta emerytura;
• świadczenia przedemerytalne;
• dodatki i świadczenia dla emerytów i rencistów;
• emerytury pomostowe;
• świadczenia kompensacyjne dla nauczycieli;
• emerytury dla służb mundurowych i rolników. 

Weź pożyczkę