Prawo spadkowe 2024 — nowe prawo spadkowe. Dowiedz się, kto dziedziczy długi po zmarłym?

Prawo spadkowe to problem dla wielu osób, które dopiero co pożegnały się z najbliższą osobą lub z członkiem rodziny. Niestety często jest źródłem problemów w rodzinie. Oczywiście nie jest to regułą, że kwestia dziedziczenia i spraw związanych z prawem spadkowym początek wielu problemów i sporów. Jednak może się tak zdarzyć. Prawo spadkowe nie tylko zawiera informacje na temat dziedziczenia majątku, ale także długów. Warto jest zapoznać się z informacjami na temat - jak działa dziedziczenia spadku i długów. Prawo spadkowe jest jednym z działów Kodeksu cywilnego. W kodeksie cywilnym znajdziemy wszystkie informacje związane z dziedziczeniem, przyjmowaniem, odrzucaniem spadku czy nawet zasad dotyczących ubiegania się o zachowek po zmarłym. Od niedawna, bo od czerwca 2020 roku więcej osób może być uprawniona do dziedziczenia majątku po osobie zmarłej. Wszystkie najważniejsze informacje na temat prawa spadkowe zawarliśmy w poniższym artykule.

Prawo spadkowe w Polsce

Zacznijmy od tego, co to jest prawo spadkowe. Najprościej mówiąc prawo spadkowe to wszelkie czynności związane z dziedziczeniem majątku po nieżyjącej już osobie. Jest to jeden z działów prawa cywilnego. Zapisy zawarte w prawie spadkowym dokładnie określają, jak wygląda proces przeniesienia majątku na osoby trzecie. W Polsce głównym dokumentem będącym podstawą do przepisania majątku po śmierci jest testament. Jeżeli jednak osoba zmarła nie zostawiła po sobie żadnego testamentu lub innych dokumentów proces dziedziczenia jest regulowany przez prawo spadkowe. Istnieje również możliwość odrzucenia spadku po zmarłej osobie. Jeżeli jednak decydujemy się na przyjęcie spadku po zmarłej osobie nawet jeśli osoba zmarła pozostawiła po sobie testament, wiążę się z wieloma formalnościami, które trzeba dopełnić w sądzie lub u notariusza. Mamy kilka możliwości, co do przyjęcia lub odrzucenia spadku tj.: 

• w całości, 
• z dobrodziejstwem inwentarza, lub 
• odrzucenie w całości.

Podczas dziedziczenie spadku po zmarłej osobie, wiele osób nie wie, że może zostać obciążona niespłaconymi długami nieżyjącej już osoby np. kredyt hipoteczny lub zaciągnięte długi, niespłacone zobowiązania. Ważne, aby zapobiegać takim sytuacją. Bywa tak, że nie jesteśmy pewni przeszłości osoby zmarłej lub wiemy, że była obciążona zobowiązaniami finansowymi warto rozważyć odrzucenie spadku w całości.  Jeżeli jednak już masz problemy finansowe, w związku z otrzymaniem długów ze spadku zapoznaj się z ofertą Szybka Gotówka. Prawo spadkowe jak każde inne prawo w Polsce jest ciągle nowelizowane. Dlatego dobrze jest zapoznać się z nowymi wytycznymi.

Weź pożyczkę

Czytaj więcej artykułów z kategorii "Długi".

Co to jest spadek?

Na początek odpowiemy na pytanie, co to jest spadek. Spadek to nic innego, jak prawa i obowiązki powstałe po osobie zmarłej. Zaraz po śmierci wszystkie prawa i obowiązki przechodzą na osobę lub osoby wypisane w testamencie, lub na kolejne osoby, zgodnie z prawem ustawowym, jeżeli testament nie został zapisany. Na wyżej wymienione prawo składają się zarówno te o charakterze majątkowym, jak i te o charakterze cywilnoprawnym. Za spadek uznajemy zarówno wartości materialne np. mieszkanie, jak i inne rzeczy lub zwierzęta oraz nabycie praw. Do najczęstszych spotykanych praw i rzeczy wchodzących w skład spadku zaliczamy:

• prawo do rzeczy — zarówno nieruchomości, jak i rzeczy ruchomych np. biżuteria,
• prawo do użytkowania wieczystego,
• roszczenia windykacyjne,

Prawo spadkowe — ustawa

Ustawa o prawie spadkowym reguluje wiele praw i obowiązków. Wszystkie zapisy znajdziemy w Kodeksie cywilnym i w Kodeksie postępowania cywilnego. W ustawie znajdziemy między innymi zapisy dotyczące:

• osób, które są uprawnione do dziedziczenia bez testamentu, czyli tzw. dziedziczenie ustawowe oraz osoby, które dziedziczą z tytułu zawartego testamentu,
• osób, które są uprawnione do nabycia praw związanych z majątkiem zmarłego, jednak na innej drodze niż dziedziczenie,
• informacji na temat odpowiedzialności za długi osoby zmarłej.

Zmiany w prawie spadkowym

W ubiegłym roku wraz z końcem pierwszego półrocza tj. w czerwcu 2020 w Polsce wprowadzono zmiany w prawie spadkowym dotyczące przekazania spadku po zmarłej osobie. Zmiany wprowadzone w ustawie zwiększają grono osób, które są uprawnione do dziedziczenia ustawowego. Przed zmianami po małżonkach, rodzicach i rodzeństwie majątek przypadał gminie, w której ostatnio mieszkał zmarły przed śmiercią. Dzisiaj to się zmieniło wraz z nowymi zapisami w ustawie. Prawo spadkowe 2022 mówi, że w przypadku, gdy nie ma na kogo przepisać majątku, zaraz po rodzeństwie, cały majątek należy się dziadkom zmarłego. W przypadku braku dziadków majątek należy się wujostwu oraz dalszej rodzinie np. kuzynom. Zmiany te znacząco poszerzają grono osób, którym należy się majątek lub długi po zmarłej osobie. Nowe prawo obowiązuje od daty wejścia ustawy w życie tj. 28 czerwca 2020 roku. Jeżeli osoba zmarła przed wyżej wymienioną datą, postępowanie majątkowe toczy się na starych zasadach. Obecnie planowane są nowe zmiany dotyczące prawa spadkowego. Owe zmiany mają wejść w życie w IV kwartale 2021 roku. Dotyczą one zmiany zasad dziedziczenia, a dokładniej - sytuacji, gdy jeden z dziadków spadkodawcy nie dożyje otwarcia spadku. Zmiany zakładają, że majątek, który przysługiwałby jednemu z dziadków będzie należał się jego dzieciom w równych częściach. Natomiast, jeżeli potomstwo owych dziadków nie dożyje otwarcia spadku, to majątek przypada na ich dzieci, czyli wnuczęta. Również w częściach równych. W przypadku braku dzieci, majątek przypada pozostałym dziadkom - po równo.

Prawo spadkowe — dziedziczenie długów

Niestety dziedziczenie spadku ma dwie strony. Na myśl o spadku w pierwszej kolejności większość osób ma w głowie spadek związany z pozostawieniem przez zmarłą osobę majątku, czyli pieniędzy, mieszkania czy domu. Jednak spadek jest to ogół wartości prawnych i obowiązków po osobie zmarłej. W związku z tym osoby mogą odziedziczyć również długi. Jest to dosyć powszechne. Można jednak temu zaradzić i ustrzec się od dziedziczenia długów. Po śmierci danej osoby jej długi nie tracą ważności, nadal istnieje obowiązek spłacenia zaległości w całości, jednak przechodzą one na kolejne osoby zgodnie z ustawowym prawem spadkowym lub testamentem. Może się zdarzyć sytuacja, że w ramach spadku zostaniesz dodatkowo obciążony długami osoby zmarłej. Może to być związane z dodatkowymi problemami finansowymi. Jeżeli będziesz w sytuacji, że jeden z członków rodziny pozostawi Ci dług, możesz taki spadek odrzucić lub przyjąć z dobrodziejstwem inwentarza. W przypadku nieznanej historii finansowej osoby zmarłej zachęcamy jednak do odrzucenia spadku. Należy jednak pamiętać, że jeżeli zdecydujemy się na odrzucenie spadku, nie można już się z tego wycofać. W związku z tym musi być to przemyślana decyzja.

Odrzucenie spadku przed sądem — procedura

Odrzucenie spadku nie jest trudne. Może być jedynie czasochłonne. Zrzeknięcie się spadku po osobie zmarłej może być dobrym rozwiązaniem, jeżeli wiemy, że osoba, która już nie żyje, a miała zaciągnięte długi lub wiemy, że nie posiada żadnego majątku, a nie jesteśmy pewni co do jej zobowiązań finansowych. Jeżeli chcemy odrzucić spadek, musimy to zrobić w ciągu 6 miesięcy od śmierci danej osoby. W wyjątkowych sytuacjach można ten czas wydłużyć, jeżeli nasze działania były związane z błędem lub ktoś umyślnie wprowadził nas w błąd. Oświadczenie dotyczące odrzucenia spadku po zmarłym trzeba złożyć w odpowiednim sądzie, ze względu na miejsce swojego zamieszkania. Odrzucić spadek można również w obecności notariusza. Przy składaniu oświadczenia należy posiadać dowód osobisty i akt zgonu. Czasami potrzebne są dodatkowe akty notarialne, jeżeli na zrzeknięcie spadku zdecydowali się także pozostali członkowie rodziny. W przypadku zrzekania się spadku za osobę małoletnią tj. niepełnoletnie dziecko, musimy całą procedurę wykonać przed sądem.

W takim razie, przedstawimy teraz, jak wygląda odrzucenie spadku przez dzieci. Dzieci nie mają prawa do czynności prawnych dlatego też, jeżeli chcemy odrzucić spadek również za osobę niepełnoletnią, to w takiej sytuacji musi zrobić to rodzic, lub opiekun prawny. Aby to zrobić, najpierw musimy się zgłosić do sądu rejonowego, a dokładniej do wydziału rodzinnego. Pismo, które złoży rodzic w sądzie musi zawierać powód, dla którego decydujemy się na zrzeknięcie się spadku za dziecko. Zazwyczaj sąd w krótkim czasie wydaje zgodę na odrzucenie spadku za osobę niepełnoletnią. Na pewno zastanawiasz się, ile kosztuje cała procedura odrzucenia spadku? Opłata sądowa za złożenie wniosku wynosi 100 zł. Oprócz tego do odrzucania spadku trzeba doliczyć koszty związane z wypisem aktów notarialnych dotyczących odrzucenie spadku, koszt wynosi 61,50 zł.

Czytaj również: Co może zająć komornik?

Dziedziczenie ustawowe — zachowek

W ustawie spadkowej znajdują się również regulacje dotyczące zachowku po osobie zmarłej. Rolą takiego działania jest ochrona bliskich osób, osoby zmarłej, jeżeli nie zostały uwzględnione w testamencie. Ustawa o zachowku dokładnie określa, kto może ubiegać się o taką przysługę. Osoba zmarła może dowolnie rozdać swój majątek dla osób, które były dla niej bliskie. Jednak czasami się zdarza, że w testamencie są pominięte osoby, które były ze zmarłym bardzo blisko spokrewnione. Czasami mają na to wpływ ostatnie chwile osoby zmarłej lub choroby np. psychiczne. Właśnie dla takich osób jest przeznaczony zachowek. Uprawnia najbliższą rodzinę do ubiegania się o zapłacenie części kwoty, jaką nabyły osoby uwzględnione w testamencie na drodze dziedziczenia. W praktyce wygląda to tak, że jeżeli w testamencie został pominięty współmałżonek osoby zmarłej, może się on ubiegać o zachowek. Ubieganie się o zachowek można ubiegać się na dwa sposoby. Poprzez pisemne oświadczenie lub przez rozprawę sądową. Przyjrzyjmy się teraz, kto nie może ubiegać się o zachowek:

• dalsza rodzina tj. teściowie, synowa, zięć,
• osoby, które zostały wydziedziczone w testamencie — jeżeli zmarły w swojej ostatniej woli wyraźnie napisał, że nie chce przekazać majątku np. swoim dzieciom, nie mogą się one ubiegać o zachowek,
• osoby, które nie są godne dziedziczenia,
• osoby, które zrzekły się spadku,
• małżonkowie, którzy pozostawali w separacji w momencie śmierci osoby, która sporządziła testament,

Jeżeli chodzi o wysokość zachowku. Wszystko jest zależne od stopnia spokrewnienia oraz od wartości spadku.

Prawo spadkowe, kto dziedziczy?

Jeżeli osoba zmarła nie pozostawiła po sobie testamentu, dziedziczenie odbywa się na podstawie prawa spadkowego. W ustawie mamy przedstawioną dokładną kolejność dziedziczenia:

• małżonek osoby zmarłej i dzieci, a następnie dalsi krewni,
• jeżeli osoba zmarła nie posiada dzieci, to spadek jest przeznaczony dla małżonka, rodziców i rodzeństwa zmarłego,
• dziadkowie osoby zmarłej i ich zstępni,
• dzieci małżonka osoby zmarłej, jeżeli rodzice zmarłego nie dożyli rozdania spadku,

Zgodnie z prawem ze spadkiem można zrobić dwie rzeczy. Można go przyjąć i odrzucić. Odrzucić spadek może tylko osoba, która ma prawo do dziedziczenia majątku, czyli żyjący członek rodziny, który w świetle prawa spadkowego jest uprawniony do dziedziczenia majątku. Ważna informacja, o której trzeba pamiętać. Jeżeli w momencie śmierci osoby, która pozostawia po sobie spadek. Jedna z osób uprawnionych do spadku jest w ciąży, prawo do dziedziczenia ma również dziecko poczęte. Jeżeli chcemy zrzec się spadku po osobie zmarłej w imieniu dziecka poczętego, należy to zrobić niezwłocznie po jego narodzeniu. W przypadku zrzekania się spadku osoby niepełnoletniej wszelkie czynności prawne muszą spełnić rodzice. Spadkobiercy mogą zdecydować o spadku w następujący sposób:

• przyjąć go — jest to całkowite przyjęcie spadku razem z domniemanymi długami po osobie zmarłej. W celu przyjęcia spadku w całości należy złożyć stosowne oświadczenia w sądzie. W przypadku takiego działania za wszystkie hipotetyczne zobowiązania i pozostawione długi po osobie zmarłej odpowiada osoba, które decyduje się na przyjęcie spadku w całości. W takim wypadku taka osoba odpowiada za wszystko całym swoim majątkiem prawnym.
• można również odrzucić spadek w całości — w celu odrzucenia spadku trzeba złożyć stosowne dokumenty w sądzie lub u notariusza.
• można również przyjąć spadek z tak zwanym dobrodziejstwem inwentarza, jest to przyjęcie z ograniczoną odpowiedzialnością za długi osoby zmarłej. Oznacza to, że gdyby osoba zmarła miała długi, jego zobowiązania zostaną opłacone z przyznanego spadku. Jeżeli po spłaceniu długów zostanie majątek po zmarłym, należy on do osoby, która została uprawniona do danego spadku. Jest to domyślny sposób przekazywania majątku.

Kto to jest zstępny w prawie spadkowym?

Zstępni jest to wyrażenie często używane w prawie cywilnym. Jest to określenie dla osób, a w zasadzie potomków spowinowaconych w linii prostej z osobą zmarłą, tzn. określeniem zstępni nazywamy dzieci, wnuki, prawnuki itd. Jeżeli chodzi o kwestie prawne, to dziećmi nie są tylko osoby powiązane ze sobą biologiczne. Do osób zstępnych zaliczamy również dzieci adoptowane oraz pochodzące spoza małżeństwa lub uznane za własne.

Proces przeprowadzenia prawa spadkowego

Zgodnie z ustawą o prawie spadkowym wszystkie czynności trzeba przeprowadzić zgodnie z obowiązującymi normami. W sądzie będziemy potrzebować:

• skrócony odpis aktu zgonu i ewentualny akt małżeństwa, jeżeli zmarł jeden ze współmałżonków,
• wypis z testamentu lub odręczny zapis testamentu — o ile taki testament powstał,
• skrócony akt stanu cywilnego osoby, która ma otrzymać spadek

Zarówno przyjęcie spadku, jak i odrzucenie jest poprzedzone wizytą u notariusza i rozprawą sądową. Jeżeli w związku ze spadkiem nie ma żadnych niejasności istnieje szansa na uniknięcie rozprawy sądowej. Czasami przyjęcie spadku to tylko drobna wizyta u notariusza. Czasami jednak takie sprawy ciągną się latami, zwłaszcza,, gdy testament nie był zapisany lub krewni ubiegają się o zachowek.

Przedawnienie długów po osobie zmarłej

Zgodnie z prawem po pewny czasie można utracić prawo do dziedziczenia. Możliwość przyjęcia lub odrzucenia spadku istnieje tylko przez 6 miesięcy, od kiedy osoba uprawniona do dziedziczenia dowiedziała się o spadku. Ten czas jest zazwyczaj liczony od momentu śmierci lub od momentu przeczytania testamentu. Po tym czasie majątek jest przyznawany w całości. Inaczej wygląda sprawa w czasie zachowku. Osoba uprawniona do ubiegania się o zachowek może zgłosić się o swoje prawa w ciągu 3 lat od śmierci osoby, która była posiadaczem majątku.

Weź pożyczkę