Wypadek w pracy – jak dostać odszkodowanie?

Wypadki w pracy zdarzają się niezwykle często. Należy jednak mieć na uwadze, że nie każde nieszczęśliwe zdarzenie uprawnia do świadczeń z ZUS-u lub roszczeń wobec przełożonego. W jakiej sytuacji można ubiegać się o odszkodowanie, zasiłek, wynagrodzenie wypadkowe lub rentę?

Chcesz się dowiedzieć gdzie i w jaki sposób zarobić więcej, jakie są obowiązki Twojego pracodawcy oraz które zawody są obecnie najbardziej poszukiwane? Czytaj też inne przydatne artykuły o pracy i zarobkach.

Czym jest wypadek w pracy?

Precyzyjną definicję odpowiadającą na pytanie, czym jest wypadek przy pracy, określa Ustawa o ubezpieczeniu społecznym. Zgodnie z treścią zawartą w artykule 3 ma on miejsce, jeśli nagłe zdarzenie zostało spowodowane przyczyną zewnętrzną (a nie rażącym niedbalstwem), jego efektem był uraz lub śmierć i miało związek z wykonywaną pracą. W odniesieniu do ostatniego kryterium musiało zatem nastąpić podczas:

• wykonywania codziennych obowiązków lub realizowania poleceń pracodawcy bądź w związku z nimi,
• wszelkich czynności wykonywanych na rzecz pracodawcy bez wyraźnego polecenia lub w związku z nimi,
• podróży między siedzibą a miejscem wykonywania obowiązków zawodowych w czasie, gdy pracownik pozostaje do dyspozycji pracodawcy.

Ustawodawca prezentuje również katalog zdarzeń, które nie są wypadkami w pracy w ujęciu prawnym, ale są traktowane na równi z nimi. Mowa tu między innymi o zdarzeniach w ramach podróży służbowych, szkoleń z zakresu powszechnej samoobrony lub czynności związanych z realizowaniem zadań na rzecz funkcjonujących przy zakładzie pracy organizacji związkowych.

Czytaj również: Odprawa emerytalna 2022 - w budżetówce i prywatnej firmie. Jak ją obliczyć?

Wypadek w pracy a wypadek w drodze do pracy

Wypadek w drodze do pracy nie jest w kontekście prawnym tym samym, co wypadek w miejscu pracy. Nie oznacza to jednak, że osobie, która mu uległa, nie przysługują żadne świadczenia. Aby zdarzenie nosiło takie znamiona, powinno być nagłe i wywołane przyczyną zewnętrzną. Trasa z miejsca pracy do domu bądź droga powrotna powinny być jak najkrótsze i nieprzerwane, choć istnieją od tej zasady pewne odstępstwa. O wypadku w drodze do pracy można mówić również wtedy, gdy nastąpiło przerwanie drogi, ale było życiowo uzasadnione, przebycie jej nie trwało dłużej, niż sytuacja tego wymagała, a sama trasa była najkorzystniejsza pod względem komunikacyjnym.

Jakie zdarzenia kwalifikują się do kategorii wypadków przy pracy?

Znając już teoretyczne kryteria, warto na konkretnych przykładach zapoznać się z tym, jakie zdarzenia kwalifikują się jako wypadek przy pracy, a jakie nie gwarantują uzyskania świadczeń.

• Przedstawiciel handlowy miał wypadek samochodowy w drodze do klienta. Był trzeźwy, a sprawcą była osoba trzecia.

W takiej sytuacji pracownikowi jak najbardziej przysługuje prawo do świadczenia z tytułu wypadku przy pracy. Choć nie znajdował się w siedzibie firmy, ewidentnie dążył do wykonania swoich zawodowych obowiązków. Nie naruszył przy tym zasad bezpieczeństwa poprzez swoje niedbalstwo i nie był pod wpływem środków odurzających.

• Pracownik biurowy doznał urazy pleców, podnosząc ciężkie pudło z segregatorami, choć przełożony go o to nie prosił.

Przedstawione okoliczności również pozwalają na to, aby ubiegać się o świadczenia wypadkowe. Choć pracodawca nie zlecił konkretnie tego zadania, wynika ono z obowiązków zawodowych. Wypadek w czasie pracy miał przy tym miejsce na terenie zakładu.

• Sekretarka w godzinach pracy udała się na pocztę, aby załatwić prywatną sprawę. Szef wyraził zgodę na kilkunastominutowe wyjście. W drodze do placówki przewróciła się i złamała nogę.

Sekretarce nie przysługują świadczenia za wypadek przy pracy. Choć szef pozwolił na wyjście, a wypadek nastąpił w godzinach pracy, zdarzenie nie miało miejsca podczas wykonywania obowiązków zawodowych ani nie było z nimi w żaden sposób związane.

Wypadek przy pracy – kto płaci poszkodowanemu pracownikowi?

Za świadczenia względem poszkodowanego w wypadku przy pracy w pierwszej kolejności odpowiada Zakład Ubezpieczeń Społecznych, który pokrywa kwotę wynagrodzenia wypadkowego oraz zasiłku z ubezpieczenia wypadkowego. Gdy proces rekonwalescencji się wydłuża, pracownikowi przysługuje również świadczenie rehabilitacyjne, a jeśli powrót do dawnej sprawności nie jest możliwy – renta wypadkowa.

ZUS przyznaje także jednorazowe odszkodowanie wypadkowe. Jego wysokość warunkuje określony procentowo stopień uszczerbku na zdrowiu. W 2020 roku Zakład wypłaca 917 złotych za każdy procent.

Jeśli winę za wypadek ponosi pracodawca lub współpracownik, poszkodowany może skorzystać z roszczeń z powództwa cywilnego. Zgodnie z zapisami kodeksu cywilnego przełożony odpowiedzialny za szkodę jest zobowiązany do:

• pokrycia wszystkich wynikających z niej kosztów (często z góry),
• wyrównania kwoty za szkodę, jeśli świadczenie z ZUS-u nie wystarczyło na pokrycie kosztów w całości,
• opłacenia kosztów przekwalifikowania się pracownika,
• finansowego zadośćuczynienia,
• wypłacania renty.

Trzeba jednak pamiętać, że na ścieżkę powództwa cywilnego można wkroczyć dopiero po zakończeniu batalii z ZUS-em. Odszkodowanie od pracodawcy pełni funkcję kompensacyjną i jest niezależne od odpowiedzialności Zakładu. Aby je otrzymać, należy udowodnić winę przełożonego. Świadczenia z ZUS-u przysługują natomiast zawsze, jeśli tylko zdarzenie zostało sklasyfikowane jako wypadek przy pracy, a poszkodowany nie jest jedynym winowajcą.

Jakie są obowiązki pracodawcy w razie wypadku przy pracy?

Pracodawca w razie wypadku przy pracy jest zobowiązany do starannego zabezpieczenia miejsca zdarzenia. Nie może pozwolić na żadne czynności, które mogłyby wpłynąć negatywnie na proces ustalania okoliczności lub go uniemożliwić.

Po otrzymaniu formalnego zgłoszenia o wypadku w pracy przełożony poszkodowanego powołuje zespół powypadkowy. Musi on dołożyć wszelkich starań, aby znaleźć przyczynę zdarzenia poprzez oględziny, zebranie informacji od świadków, poszkodowanego oraz specjalistów, a także kontrolę stanu technicznego urządzeń.

Wymagana dokumentacja (protokół powypadkowy) powinna być gotowa maksymalnie po upływie 14 dni od zdarzenia. Wówczas zostaje ona przekazana do zatwierdzenia poszkodowanemu lub jego rodzinie, jeśli zmarł. Informacje o wypadku śmiertelnym, zbiorowym lub ciężkim należy przedłożyć inspektorowi pracy. Gdy zaistnieją ku temu okoliczności, pracodawca składa wniosek o przyznanie świadczenia wypadkowego do ZUS-u. W jego gestii leży również przechowywanie dokumentacji przez 10 lat oraz prowadzenie odpowiedniego rejestru wypadków.

Odszkodowanie po wypadku w pracy – podsumowanie

Zdarza się, że choć pracownikowi po wypadku przysługuje zarówno świadczenie z ZUS-u, jak i odszkodowanie z powództwa cywilnego od pracodawcy, na środki trzeba poczekać. Jeśli pieniądze są jednak potrzebne niezwłocznie, warto skorzystać z usług firmy Szybka Gotówka i zasilić budżet pożyczką krótkoterminową.

Aby ubiegać się o odszkodowanie lub inne świadczenia, trzeba wiedzieć, czy zdarzenie spełnia warunki kwalifikujące do miana wypadku przy pracy. Później należy zgłosić je pracodawcy i czekać na efekt działań zespołu powypadkowego. Warto również zweryfikować, czy przełożony wywiązuje się ze swoich obowiązków względem poszkodowanego.