Odprawa emerytalna 2023 – w budżetówce i prywatnej firmie. Jak ją obliczyć?

Odprawa emerytalna to gwarantowane przez państwo świadczenie o charakterze jednorazowym. Odprawa jest wypłacana osobom, które posiadają prawo do pobierania emerytury oraz zdecydowały się przejść na emeryturę. Kwota przysługującej pracownikowi odprawy emerytalnej będzie zależeć przede wszystkim od takich czynników, jak średnia wysokość miesięcznego wynagrodzenia pobieranego pracownika przez czas odprowadzania składek emerytalnych, jak i też od rodzaju wykonywanego zawodu. Celem tego jednorazowego zasiłku jest wsparcie finansowe osób w starszym wieku, które muszą lub chcą skończyć swoją karierę zawodową. Środki otrzymane w ramach odprawy emerytalnej można wykorzystać w dowolnym celu – pojechać na wakacje nad morzem lub w podróż po Europie, zakupić sprzęt kuchenny czy laptop, lub po prostu odłożyć pozyskane pieniądze na później.

Chcesz się dowiedzieć gdzie i w jaki sposób zarobić więcej, jakie są obowiązki Twojego pracodawcy oraz które zawody są obecnie najbardziej poszukiwane? Czytaj też inne przydatne artykuły o pracy i zarobkach.

Odprawa emerytalna – co to jest i kiedy należy się?

Co do zasady, emerytura pobierana przez pracownika jest mniej więcej o 30% mniejsza, niż średnia pensja pobierana wcześniej przez tę samą osobę. Taka zmiana w zakresie wysokości dochodu jest zawsze bardzo odczuwalna dla każdej rodziny, w której jest jeden lub więcej emerytów. W niektórych przypadkach przejście na emeryturę może spowodować poważną dziurę budżetową lub doprowadzić do niewypłacalności emerytów, którzy posiadają zobowiązania finansowe np. kredyty. 

Dlatego też emeryci mogą skorzystać z jednorazowego zasiłku, jakim jest odprawa emerytalna. Należy się ona każdej zatrudnionej osobie w wieku emerytalnym, która decyduje się na zakończenie pracy. Co istotne – staż pracy takiej osoby w niektórych przypadkach może mieć wpływ na wysokość odprawy emerytalnej, natomiast nie jest on warunkiem otrzymania jednorazowej wypłaty państwowej. Głównym celem odprawy jest wsparcie finansowe emerytów na pierwszym etapie ich życia od razu po zakończeniu pracy. Z założenia takie świadczenie powinno złagodzić różnicę pomiędzy wynagrodzeniem, a emeryturą w pierwszych miesiącach po zakończeniu pracy. Ten okres z reguły jest też dosyć ciężki nie tylko pod względem finansowym, ale także psychologicznym. Odprawę emerytalną emeryt może wydać na dowolny cel, na zaspokojenie swoich potrzeb. Zarówno tych materialnych, jak i psychologicznych.

Wysokość odprawy emerytalnej a Kodeks Pracy

Kodeks Pracy szczegółowo reguluje każdy aspekt dotyczący odpraw emerytalnych. Poświęcony tej kwestii jest artykuł 92(1) KC. Przepisy stanowią między innymi, że prawo do wypłaty odprawy emerytalnej przysługuje jedynie tylko osobom, które spełniają kryteria konieczne do pobierania renty i/lub świadczenia emerytalnego. W tym ostatnim przypadku uwzględniane są więc takie czynniki, jak wiek pracownika oraz minimalny staż pracy, będące podstawą do otrzymywania emerytury.

Jednym z najbardziej istotnych zapisów Kodeksu Pracy, które dotyczą odprawy emerytalnej, jest definicja tego świadczenia jako zasiłku o charakterze jednorazowym. Oznacza to, że konkretny pracownik może otrzymać odprawę emerytalną tylko jeden raz w ciągu życia. Nie zmieniają tego różnego rodzaju hipotetyczne sytuacje, jak na przykład powrót przez pracownika z emerytury.

Wysokość odprawy emerytalnej również została uregulowana w Kodeksie pracy. Na kwotę odprawy mają wpływ następujące czynniki:

• wykonywany zawód;
• staż pracy; 
• wysokość miesięcznego wynagrodzenia w czasie wykonywania pracy.

Wysokość odprawy emerytalnej w 2022 roku

Jak już wcześniej wspomniano wysokość kwoty odprawy emerytalnej jest uzależniona od szeregu czynników. Najważniejsze z nich to: zawód osoby, która przechodzi na emeryturę oraz jej bieżące wynagrodzenie miesięczne. Minimalna wysokość odprawy emerytalnej, do której jest uprawniony pracownik dowolnego zawodu i nawet z minimalnym stażem pracy uprawniającym do emerytury, to kwota jednomiesięcznego wynagrodzenia pracownika. Dla przykładu – jeżeli osoba jest pracownikiem biurowym w prywatnej firmie budowlanej, ma 60 lat, a jej miesięczne wynagrodzenie wynosi 3 600 PLN brutto, to wysokość jednorazowej wypłaty z tytułu odprawy emerytalnej również wynosi 3 600 PLN brutto. 

Największa kwota odprawy emerytalnej przysługuje urzędnikom państwowym i urzędnikom służby cywilnej. W tym przypadku jest ona uzależniona nie tylko od wysokości wynagrodzenia, ale również od stażu pracy. Jej kwota może osiągnąć maksymalnie nawet wysokość sześciomiesięcznego wynagrodzenia. Zgodnie z ustawą do wyliczenia odprawy emerytalnej bierzemy pod uwagę, nie tylko wynagrodzenie podstawowe (zasadnicze), ale także różnego rodzaju premie i dodatki np. dodatek funkcyjny, stażowy, premie kwartalne itp.

Wysokość odprawy emerytalnej a wykonywany zawód 

Kwota przysługującej pracownikowi odprawy emerytalnej będzie każdorazowo zależeć nie tylko od liczby przepracowanych lat (stażu pracy w zawodzie), ale też od charakterystyki wykonywanego zawodu. Inaczej wygląda wysokość oprawy emerytalnej w przypadku na przykład policjanta, a inaczej w przypadku nauczyciela lub urzędnika administracji publicznej

Poniżej czytelnik będzie mógł dokładniej poznać wysokości odprawy emerytalnej dla poszczególnych zawodów – przeanalizujemy, w którym zawodzie najczęściej jest ona wyższa i uzależniona od stażu pracy osoby przechodzącej na emeryturę. Porównamy także wysokość odprawy emerytalnej nauczycieli, urzędników państwowych oraz urzędników cywilnych, w tym policjantów. 

Odprawa emerytalna nauczycieli 

Wysokość kwoty odprawy emerytalnej osób, wykonujących zawód nauczyciela, została określona w Karcie nauczyciela. Zasiłek ten może stanowić dwumiesięczne lub trzymiesięczne wynagrodzenie nauczyciela. Jest to zależne od stażu jego pracy. Odprawa jest wyższa o jedno dodatkowe wynagrodzenie, kiedy staż pracy nauczyciela jest dłuższy niż 20 lat. W każdym innym przypadku – pod warunkiem, że nauczyciel jest uprawniony do przejścia na emeryturę – otrzymuje on odprawę emerytalną w wysokości dwóch wynagrodzeń miesięcznych.

Przykładowo: jeżeli nauczyciel dyplomowany z wynagrodzeniem miesięcznym 4 046 PLN brutto decyduje się zakończyć aktywność zawodową i legitymuje się stażem pracy 22 lata, to otrzymuje odprawę emerytalną w wysokości 12 138 PLN brutto, co jest dosyć wysoką kwotą.

Nauczyciel mianowany, który zarabia 3 445 PLN miesięcznie i pracuje w tym zawodzie 17 lat, otrzyma nieco niższą odprawę emerytalną, która wynosi 6 890 PLN brutto. Biorąc pod uwagę, że emerytura jest niemal zawsze niższa od pensji to odprawa emerytalna to przyjemny i odczuwalny przypływ gotówki. Niestety większość zawodów może liczyć na odprawę emerytalną równą jednokrotnego wynagrodzenia. Nie są to zazwyczaj duże pieniądze, a emerytura jest znacznie niższa od pensji. Jeżeli dopiero rozpoczynasz swoje spokojne życie emeryta i trudno Ci się odnaleźć w nowej sytuacji, zapoznaj się z ofertąSzybka Gotówka.

Odprawa emerytalna urzędników

Jeżeli chcemy wyliczyć, ile stanowi odprawa emerytalna hipotetycznego urzędnika państwowego, należy uwzględnić przede wszystkim jego staż pracy. Minimalna kwota zasiłku stanowi równowartość jednomiesięcznego wynagrodzenia urzędnika – w przypadku, kiedy staż pracy jest mniejszy niż 10 lat. Wszyscy urzędnicy ze stażem pracy wynoszącym 10-15 lat otrzymają odprawę w wysokości podwójnego miesięcznego wynagrodzenia. Jeżeli staż pracy jest większy niż 15, ale mniejszy niż 21 lat – kwota odprawy emerytalnej jest wówczas równa trzymiesięcznemu wynagrodzeniu pracownika. Natomiast, gdy staż pracy urzędnika wynosi ponad 20 lat, może liczyć na uzyskanie odprawy w wysokości aż sześciomiesięcznego wynagrodzenia!

Załóżmy, że przeciętna pensja urzędnika państwowego wynosi 5 490 PLN brutto. Wysokość odprawy emerytalnej odpowiednio w każdym z przypadków może wynosić: 

• Staży pracy 5 do 10 lat – 5 490 złotych brutto;
• Staży pracy 10 do 15 lat – 10 980 złotych brutto;
• Staży pracy 15 do 21 lat – 16 470 złotych brutto;

Staży pracy 21 lat oraz więcej – 32 940 złotych brutto.

Odprawa emerytalna policjantów

Wszyscy urzędnicy służby cywilnej są uprawnieni do otrzymania odprawy emerytalnej w wysokości trzy- lub sześciomiesięcznego wynagrodzenia. Tak, jak w przypadku innych zawodów – o kwocie tej odprawy decyduje staż policjanta. Jeżeli jest on mniejszy niż 20 lat, to odprawa emerytalna jest niższa. W przypadku, gdy policjant wykonuje swój zawód ponad 20 lat, to odprawa jest dwa razy większa. 

Wynagrodzenie policjanta jest uzależnione od jego grupy zaszeregowania, do której przynależy. Przeciętny policjant 5. grupy zaszeregowania zarabia 4355 PLN brutto miesięcznie. Jeżeli zaś jego staż pracy wynosi 15 lat, to otrzyma on odprawę emerytalną w wysokości 13 065 PLN brutto. Jeżeli policjant wykonuje swój zawód 20 lat lub więcej, odprawa będzie wówczas wynosiła 26 130 PLN brutto.

Odprawa emerytalna – jak obliczyć?  

Do obliczenia wysokości swojej odprawy emerytalnej potrzebne są dokładne informacje dotyczące: posady, którą obejmujesz, posiadanego stażu pracy,  a także kwoty miesięcznego wynagrodzenia. Ponadto należy sprawdzić informacje o warunkach i wysokości odprawy emerytalnej indywidualnie u Twojego pracodawcy. Niektóre firmy prywatne stosują praktykę odprowadzania wyższych niż to określa Kodeks pracy podatków i świadczeń od osób, które mają wkrótce przejść na emeryturę. W żadnym przypadku nie mogą one jednak być niższe. Podwyższone stawki świadczeń przedemerytalnych obowiązują tylko w firmach prywatnych. Z kolei wszystkie instytucje państwowe kierują się z góry wyznaczonymi stawkami odprawy emerytalnej według zawodu i stażu pracownika. 

Zastanawiasz się nad przejściem na emeryturę i chcesz obliczyć swoją odprawę emerytalną? Poniżej przedstawiamy kalkulator odprawy emerytalnej, dzięki któremu szybko wyznaczysz kwotę swojego zasiłku. W tabeli został określony stosunek stażu do liczby miesięcznych wynagrodzeń pracownika, składających się na kwotę odprawy emerytalnej w poszczególnych zawodach.

Jak obliczyć odprawę emerytalną?

Przykład numer 1: 

• wykonywany zawód: nauczyciel;
• kwota miesięcznego wynagrodzenia 4000 PLN;
• staż pracy: 10-15 lat;
• wysokość odprawy emerytalnej = 4 000 x 2 = 8 000 PLN.

Przykład numer 2: 

• wykonywany zawód: sprzedawca;
• kwota miesięcznego wynagrodzenia 3 100 PLN;
• staż pracy: 16 lat;
• wysokość odprawy emerytalnej = 3 100 x 1 = 3 100 PLN.

Przykład numer 3:

• wykonywany zawód: policjant;
• kwota miesięcznego wynagrodzenia 4 800 PLN;
• staż pracy: 25 lat;
• wysokość odprawy emerytalnej = 4 800 x 6 = 28 800 PLN.

Odprawa emerytalna a odprawa rentowa — jakie są różnice?

Odprawa rentowa jest formą odprawy emerytalnej i należy się pracownikowi w przypadku, gdy spełnia on wszystkie warunki do otrzymania renty. Warunkiem otrzymania renty jest trwała lub czasowa niezdolności do wykonywania pracy. Wysokość odprawy rentowej regulują te same przepisy, na których podstawie wylicza się kwotę przysługującej pracownikowi odprawy emerytalnej. W takim wypadku przeciętna odprawa rentowa wynosi jednomiesięczne wynagrodzenie pracownika. W przypadku, kiedy jego wysokość zmieniała się w ciągu roku, pracodawca może obliczyć średnią kwotę wynagrodzenia.

Osoby wykonujące zawody urzędnika, nauczyciela, członka samorządu, pracownika lub urzędnika służby cywilnej mają gwarantowane przepisami prawo do tego, aby uzyskać odprawę rentową w wyższej kwocie – identycznie, jak w przypadku odprawy emerytalnej mogą liczyć na odprawę rentową w wielokrotności swojego wynagrodzenia.