Wzrost cen towarów i usług — Polska w obliczu trudności gospodarczych przed wyborami w 2023r.

W latach po wygranych przez Prawo i Sprawiedliwość (PiS) wyborach w 2015 r. warunki gospodarcze w Polsce były bardzo korzystne. Inflacja była poniżej celu banku centralnego, wynoszącego 2,5 procent, wzrost PKB utrzymywał się na stałym poziomie 4-5 procent, a bezrobocie spadało, między innymi w wyniku starzenia się społeczeństwa. Rząd mógł więc jednocześnie zmniejszyć deficyt budżetowy i zwiększyć wydatki, zwłaszcza na nowe świadczenia socjalne, takie jak program pomocy dzieciom.

Nawet pandemia koronawirusa miała tylko krótkotrwały negatywny wpływ na gospodarkę - w 2020 roku PKB spadł o 2,5%, nominalny dochód do dyspozycji na osobę wzrósł o 2,3%, a zatrudnienie spadło zaledwie o 0,3%. W 2021 roku większość wskaźników powróciła do poziomu sprzed pandemii i tylko w niektórych sektorach gospodarki, takich jak turystyka czy transport pasażerski, pandemia miała bardziej długotrwałe skutki. Tak szybkie odbicie się od dna można przypisać częściowo bardzo elastycznej gospodarce, w tym w zakresie stosowania rozwiązań cyfrowych, a częściowo bardzo hojnemu pakietowi zachęt fiskalnych (około 10 procent PKB), który został sfinansowany przez bank centralny za pomocą programu zakupu obligacji gwarantowanych przez państwo, wyemitowanych przez bank.

Źródło: GUS, ING

Wysoka inflacja i nagły wzrost cen po wakacjach

Sukces ten miał jednak swoją cenę. Groźba wysokiej inflacji zaczęła się pojawiać na początku 2021 roku, a gwałtowny wzrost cen nastąpił po wakacjach. W grudniu inflacja wyniosła 8,6%. Na początku tego roku rząd wprowadził kilka środków antyinflacyjnych: czasowe obniżenie akcyzy na paliwa i energię elektryczną oraz obniżenie podatku VAT na energię, żywność i nawozy.

Jednak wtedy Rosja najechała na Ukrainę. W ciągu dwóch tygodni polscy konsumenci doświadczyli niespotykanej wcześniej podwyżki cen paliw o 40 procent, a także wzrostu cen żywności. Jednocześnie nastąpiła gwałtowna deprecjacja złotego, który w stosunku do euro osiągnął najniższy w historii poziom 5 złotych. W rezultacie inflacja wzrosła do 11% w marcu i 12,4% w kwietniu. Prognozuje się, że w maju osiągnie ona najwyższy poziom około 13% i pozostanie dwucyfrowa do końca roku, co będzie spowodowane wzrostem cen w niemal wszystkich kategoriach, ponieważ spirala wzrostu cen i płac powoli wymyka się spod kontroli.

Przewiduje się, że inflacja spowolni jedynie odrobinę do 8,2% w 2023 roku, co uplasowałoby Polskę w grupie trzech największych krajów UE. Będzie ona napędzana przez przełożenie wzrostu cen energii i płac na ceny produktów i usług, a jednocześnie przez wzmożony popyt napędzany przez uchodźców z Ukrainy oraz przez wzrost dochodowości związany z obniżeniem podatku dochodowego od osób fizycznych. Tylko wzrost cen paliw spowolni, nieznacznie, ale nadal będą one średnio o 17,5 procent wyższe niż w 2022 roku.

Źródło: GUS, tradingeconomics

W związku z tym oraz faktem, że rok 2023 jest rokiem w którym odbędą się wybory, rządowi będzie bardzo trudno zakończyć działania antyinflacyjne. Co więcej, rząd planuje wprowadzenie dodatkowych działań mających na celu złagodzenie skutków wzrostu cen, takich jak obniżenie stawki podatku dochodowego od osób fizycznych z 17% do 12% oraz wprowadzenie czternastej miesięcznej emerytury w roku. Celem tej luźnej polityki fiskalnej jest opóźnienie problemów związanych z wysoką inflacją do zakończenia wyborów. Jednakże zwiększenie wydatków publicznych w końcu wzmocni spiralę płacowo-cenową i doprowadzi do wysokiej inflacji również w 2024 roku.

Czytaj również: Budżet domowy — podstawowe wskazówki dotyczące budżetowania, które każdy powinien znać

Trudna sytuacja gospodarcza Polski – co dalej?

Szybkie zacieśnienie polityki pieniężnej spowodowało zahamowanie popytu na kredyty, szczególnie w przypadku kredytów hipotecznych, gdzie spadek dostępności kredytów był dodatkowo napędzany przez restrykcyjne regulacje makroostrożnościowe. W połączeniu z rosnącymi kosztami budowy przełoży się to na spadek popFytu na rynku mieszkaniowym po pięcioletnim okresie wzrostu. Aktualnie spora część rodzin nie jest w stanie kupić odpowiedniego mieszkania, co - obok braku lokali socjalnych oraz niestabilnego, drogiego i rozdrobnionego rynku najmu prywatnego - wywołało niepokoje społeczne w całym kraju.

PiS-owi będzie niezwykle ciężko zrealizować rozbudowany program polityczny ukierunkowany na wzmocnienie swojej pozycji wyborczej poprzez przekazywanie środków bezpośrednio do kraju. Jego szanse zostaną zawężone, a konkurencja będzie starała się wykorzystać tę sytuację na potrzeby kampanii wyborczej. Nie wróży to dobrze PiS-owi. Jednak bez względu na wynik wyborów, w przyszłości czekają nas jeszcze poważniejsze kwestie gospodarcze, które będą musiały zostać rozwiązane przez rządzących po zakończeniu wyborów.

Mówiąc krótko, sytuacja gospodarcza Polski jest trudna i zanosi się na prawdziwy sztorm. Prawdopodobnie rząd będzie starał się wyciszyć sytuację do czasu wyborów w 2023 roku, uspokajając konsumentów, kredytobiorców hipotecznych i inwestorów o stabilnych dochodach. Te rozwiązania o charakterze tymczasowym przyniosą pewne ukojenie, ale po 2023 roku spowodują jeszcze większe problemy. Natomiast my na problemy finansowe, mamy idealne rozwiązanie! Potrzebujesz gotówki? Skorzystaj z oferty Szybka Gotówka, jest to firma, która w każdej chwili jest przygotowana na to, aby udzielić Ci wsparcia finansowego, jakiego potrzebujesz.

Weź pożyczkę