Dobry pomysł i plan na biznes to podstawa, od tego zawsze trzeba zacząć. Ale każda, nawet genialna koncepcja, wymaga odpowiedniej ilości środków pieniężnych na realizację. W niektórych przypadkach przedsiębiorca jest do tego przygotowany, ale zwykle każda nowa inwestycja czy koncepcja biznesowa wymaga specjalnego kapitału.
Pieniądze na biznes można uzyskać za pomocą dotacji unijnych lub kredytów inwestycyjnych. Ale korzystanie z tych źródeł finansowania wymaga spełnienia określonych warunków, a przede wszystkim napisania biznesplanu. Dla wielu debiutantów brzmi to jak przeszkoda, dlatego postaramy się oswoić ten temat i poradzić jak napisać biznesplan.
Nie ma co wysilać się tutaj na naukowe definicje. Biznes plan to po prostu plan twojego biznesu, ale spisany w formie dokumentu. Zawiera szczegółowy opis planowanego przedsięwzięcia i określa cztery podstawowe zagadnienia:
Ujętą w biznesplan prezentację przedsięwzięcia wykonuje się zarówno w przypadku starania się o finanse na początek działalności, jak i w przypadku chęci zainwestowania w rozwój lub zmianę profilu istniejącej już firmy.
Biznesplan należy napisać przede wszystkim wtedy, kiedy staramy się o dodatkowe pieniądze na sfinansowanie swoich biznesowych zamiarów. Takiej analizy wymagają banki udzielające kredytów inwestycyjnych, a także urzędy gminy czy urzędy pracy, które przydzielają dotacje dla firm.
Czasami taki dokument wymagany jest także przez zarząd spółki, np. w przypadku koncepcji rozwoju firmy, którą przedstawia jeden ze wspólników. Aby spółka wyłożyła wymaganą kwotę na inwestycję, robi się właśnie biznesplan, który do tych planów przekona resztę wspólników. Podobnie będzie w przypadku inicjatywy pracownika, szefostwo zażąda takiej opisowej kalkulacji.
Ale biznesplan warto zrobić także dla siebie samego, nawet jeśli nie trzeba starać się o pieniądze na sfinansowanie pomysłu. Dlaczego? Bo starannie napisany biznesplan firmy pozwala usystematyzować wszystkie informacje, zaplanować działania, a przede wszystkim skalkulować swoje plany. Czasami okazuje się, że rzetelny biznesplan ujawni błędy w myśleniu i okaże się, że pomysł na biznes jest słabo opłacalny. Tworząc taką opisową kalkulację można więc na bieżąco korygować swoją koncepcję i łatwiej jest stworzyć dobrej jakości plany biznesowe.
Jednym słowem, tworząc biznesplan zyskujesz wiedzę na temat przewidywalnych kosztów swoich działań, a także na temat terminów realizacji pomysłu i realnych możliwości rynku, na którym chcesz działać oraz potencjalnych zysków, jakie jesteś w stanie wygenerować. Mając to wszystko spisane w formie biznes planu, masz większą pewność, że nie przeoczysz czegoś, co potem może rzutować na wyniki finansowe i powodzenie twoich działań. W ten sposób łatwiej będzie ci także zarządzać projektem i kolejnymi etapami realizacji. Gotowy biznesplan to po prostu świetna ściąga robocza, która przydaje się czasie realizacji procesu tworzenia lub rozwoju firmy.
W celu napisania biznesplanu nie ma co szukać w sieci jakiegoś jedynie słusznego przepisu. Jeśli liczysz, że znajdziesz na biznes plan wzór w sieci internetowej, to nic z tego. W większości sytuacji, kiedy chcesz starać się o dotację lub kredyt na swój biznes, należy po prostu zapytać instytucję finansującą o wymogi w tym zakresie. Czasami są to jedynie ogólne wytyczne, a czasami obowiązkowy druk z gotowymi rubrykami i szczegółową instrukcją.
Jednak na potrzeby naszego oswajania tematu możemy pokusić się o stworzenie takiego ogólnego schematu biznesplanu i instrukcji, która przeprowadzi was „krok po kroku” przez proces jego tworzenia. Aby poradnik miał bardziej realny, a tym samym praktyczny charakter, posłużymy się przykładowym biznes planem. Staramy się więc o dotację na otworzenie salonu pielęgnacji psów, tzw. salonu groomingu. Nie mamy jeszcze firmy, to będzie debiut, a działać będziemy jednoosobowo. Do zrealizowania pomysłu potrzebujemy dotacji z urzędu pracy, a potem ewentualnie jeszcze kredytu. Mamy już akceptację urzędu pracy i możemy starać się o przyznanie środków na założenie wspomnianej firmy, więc teraz nadszedł czas na napisanie biznesplanu dla salonu fryzjerskiego dla psów.
Tu powinien znaleźć się opis działalności, jakiej chcesz się podjąć. To tak naprawdę twoja wizytówka, więc warto się postarać w myśl maksymy, że „nigdy nie będziesz miał drugiej szansy na zrobienie pierwszego dobrego wrażenia”. Streszczenie powinno zawierać konkrety, takie jak: nazwa przedsięwzięcia, dane właściciela/właścicieli, opis oferowanej docelowo usługi/towaru, krótką charakterystykę firmy (ilość osób i forma prawna), ogólny opis rynku docelowego odbiorcy twoich usług bądź towarów, strategię marketingową i zarys planu finansowego.
I tu ważna rada. To pierwsza część każdego biznes planu firmy, ale warto napisać ją na samym końcu. Kiedy przebrniesz przez kolejne etapy pisania, w głowie będziesz mieć już wszystkie ważne informacje, ładnie ułożone i dopracowane, a wtedy o wiele łatwiej jest napisać streszczenie. Zasada działania podobna jak w przypadku pisania streszczenia książki, trzeba ją najpierw dobrze znać, żeby ją streścić. I najważniejsza sprawa, streszczenie ma być konkretne i zachęcające. Powinno mieć objętość 2-4 stron i zająć czytającemu nie więcej niż 5-10 minut, przyciągać uwagę, być napisane w zrozumiały sposób i nie zanudzać na śmierć.
Wcześniejszy opis firmy trzeba w tym miejscu rozwinąć. Ponownie wpisujemy wszystkie potrzebne dane, swoje i firmy. Nasz salon groomingu jeszcze nie istnieje, ale konieczna już będzie jego nazwa oraz lokalizacja. W tym kroku trzeba także opisać samego siebie, tj. doświadczenie zawodowe i posiadane kwalifikacje. W naszym przypadku będzie to np. praca w innych salonach tego typu, ukończone kursy, udział w warsztatach, wolontariat w schronisku dla psów itd. Ważne, aby każde z tych zdarzeń można było udokumentować.
Opisać trzeba tutaj także zakres działalności, czyli w tym przypadku wymienić nazwy usług, które będzie świadczył nasz salon. Konieczne jest także określenie misji, celu i wizji, a także motywacja. To sformułowania, które wielu osobom przysparzają trudności, ale zupełnie niepotrzebnie. Opisujemy tu po prostu powody, dla których zakładamy salon groomingu, ale nie tylko te finansowe. Poza osobistym rozwojem, należy położyć nacisk na społeczne zapotrzebowanie na oferowane usługi (moda na posiadanie psów) oraz swoją empatię i miłość do zwierząt. Z opisu ma zwyczajnie wynikać, dlaczego zakładamy taki salon, a nie na przykład sklep spożywczy.
Wcześniej wymienione usługi należy opisać w sposób bardziej szczegółowy. Przy każdej usłudze zamieść opis, który zrozumie osoba niezwiązana z zawodem groomera, uzasadnij jej przydatność i orientacyjne zapotrzebowanie, a także koszt realizacji i cenę każdej z nich.
To kluczowa część twojego biznesplanu, bowiem tutaj czytelnik dowie się, jakie usługi będziesz oferować, jakie będą one generować koszty i jakie mogą przynosić zyski. Na tym etapie musisz zaprezentować swoje usługi w taki sposób, aby jednostka finansująca zyskała przekonanie, że warto w ciebie zainwestować. Wytocz więc wszelkie ważne argumenty, np. dobrej jakości kosmetyki, kompleksowa pielęgnacja psów oraz wykonywanie zabiegów higienicznych, twoje umiejętności, konkurencyjne ceny, brak innego salonu na dużym osiedlu itp. Zareklamuj się, podkreśl zalety proponowanych usług oraz swoje, jako ich wykonawcy, ale bez zbędnego koloryzowania.
To etap konieczny, bo dzięki niemu można dowieźć, że nasz salon ma realne szanse na zaistnienie na lokalnym rynku i potencjał w zakresie przynoszenia zysków. Na początek trzeba określić rynek docelowy, przy czym warto określić go w wartościach wymiernych. Nie wystarczy napisać, że będziemy działać na dużym osiedlu, trzeba podać choćby szacunkową liczbę mieszkańców. Można spróbować uzyskać te dane u administratora, np. w spółdzielni albo, jeśli bloki są do siebie podobne, zwyczajnie policzyć orientacyjną ilość mieszkań. Można sięgnąć też po dane jakieś dane statystyczne, o ile takie istnieją. Te dane warto rozciągnąć na całe swoje miasto i ościenne miejscowości, bo przecież nie liczymy wyłącznie na klienta z sąsiednich bloków. Ze swojego doświadczenia można wyliczyć, ile razy w roku pojawia się konieczność obcięcia takiego pupila.
Wiadomo, że zawsze jest ryzyko i coś może pójść nie tak, warto więc wykazać jaki jest margines błędu i potencjalne zagrożenia. Tu podstawowym problemem może być powstanie drugiego salonu na tym osiedlu, co może nam potencjalnie odebrać sporą część klientów. Należy jednak zaznaczyć, że powyższe wyliczenia dotyczą jedynie mieszkańców osiedla, a salon, dzięki działaniom marketingowym, będzie miał szerszy zasięg.
Jeśli natomiast na osiedlu jest już taki salon groomerski, w biznesplanie trzeba przeanalizować tą konkurencję. Można podeprzeć się cennikiem ze strony internetowej, które udostępniają na stronach i opiniami o usługach, a potem na tym tle uwydatnić swoje zalety, np. niższe ceny przy zastosowaniu nowoczesnych technik cięcia i kosmetyków wyższej jakości.
Oczywiście w przypadku innych rodzajów działalności należy opisać również inne ważne czynniki, które w przypadku naszego salonu nie były brane pod uwagę, np. wiek klienta docelowego, jego wykształcenie czy pochodzenie oraz średnie dochody.
To oczywiście etap, który w przypadku jednoosobowego salonu groomerskiego, można pominąć lub wykorzystać na opisanie swoich kompetencji i planowanych godzin pracy. W przypadku biznesplanu większej firmy, która będzie zatrudniać pracowników konieczne będzie opisanie całej struktury organizacyjnej, wymaganych kompetencji, ilości pracowników i kadry kierowniczej, preferowanych form zatrudnienia oraz planowanej polityki płacowej.
To bardzo ważny etap pisania biznesplanu, bowiem na jego podstawie wykazujemy inicjatywę i koncepcję, według której zamierzamy rozreklamować swoje usługi. Wiadomo, firma o której nikt nie wie, nie istnieje.
Taki plan marketingowy powinien zawierać wszystkie sposoby dystrybucji informacji na temat firmy, planowane promocje oraz wizualizacja siedziby. Na naszym przykładzie będzie to wyglądać następująco:
W przypadku innych firm plan marketingowy musi zawierać również opis kanałów dystrybucji produktów czyli sposób w jaki dotrą do sprzedaży (sklep stacjonarny, sprzedaż internetowa, sieć franchisingowa, hurtownia, itd.).
To część biznesplanu, która uważana jest za najważniejszą. Kończy się opisywanie swojego pomysłu na biznes w teorii, a zaczyna się zwykła matematyka. Muszą się tu znaleźć wyliczenia, na których inwestorzy skupiają się najbardziej. Dlatego też powinny być rzetelne. Tego kroku boją się osoby bez doświadczenia ekonomicznego i biznesowego, ale zupełnie niepotrzebnie.
Wystarczą bardzo proste wyliczenia. Oczywiście, jeśli ktoś posiada stosowaną wiedzę można je pogłębić, nie jest to jednak konieczne, ponieważ jednostka przydzielająca dotacje lub bank udzielający kredytów inwestycyjnych musi jedynie zyskać pewność, że jest szansa, aby nasz planowany biznes był dochodowy.
Przykład. Na osiedlu wokół siedziby salonu jest około 1 tys. mieszkań. Nie ma danych GUS na temat ilości Polaków posiadających psa w mieszkaniu, ale dostępne jest np. badanie firmy Kantar Public z maja 2017 roku, z których wynika, że 42% Polaków ma w domu psa.
Licząc wprost, można założyć wobec tego, że w około 400 mieszkaniach na tym osiedlu mieszka pies. Obecnie bardziej modne są rasy psów długowłosych, można więc założyć, że na samym osiedlu mamy około 300 potencjalnych klientów.
Właściciele, którzy dbają o swoje czworonogi, potrzebują usługi groomerskiej średnio co dwa miesiące, więc maksymalne obłożenie roczne może sięgać nawet 1500 tys. wizyt. To daje nam około liczbę około 125 klientów na miesiąc.
Najniższa planowana cena usługi za małego psa typu shitzu czy york to 70 zł. Ta ilość klientów jest w stanie wygenerować minimum 8-9 tys. zł przychodu na miesiąc. Natomiast miesięczne koszty stałe to: czynsz (wraz z wodą i prądem)- 500 zł, zakup kosmetyków do pielęgnacji psów - 300 zł, składki na ZUS - 1200 zł, razem około 2000 zł na miesiąc.
Potencjalny miesięczny dochód to 6-7 tys.
Nasz przykład to najprostsza komórka działalności gospodarczej, natomiast większe firmy muszą w planie finansowym ująć więcej danych, np. ceny części lub półproduktów potrzebnych do produkcji, koszty zatrudnienia pracowników, ubezpieczenie, koszty transportu itd.
Plan finansowy powinien też zawierać informacje czy i w jakim zakresie planujemy w uruchomienie biznesu zaangażować środki własne. Często jest to warunek stawiany przez jednostkę dotującą czy kredytującą. No i kluczowa sprawa, czyli lista rzeczy, które zamierzamy sfinansować za uzyskane pieniądze. W przypadku naszego biznesplanu salonu groomerskiego będzie to remont lokalu, zakup wanny do kąpania psów, stołu groomerskiego z elektrycznymi siłownikami i pałąkiem do podczepiania psów, profesjonalnej maszynki do strzeżenia wraz z kompletem ostrzy różnej długości, suszarki, kilku kompletów nożyczek oraz zestawu kosmetyków, razem około 20 tys. zł.
Niezależnie od rodzaju planowanej działalności, lista powinna zawierać szczegółowy opis każdego z zakupów wraz z uzasadnieniem jego zastosowania oraz ilości i szacunkowe ceny. W przypadku dotacji z urzędu pracy konieczne jest ścisłe trzymanie się takiej listy zakupowej, dlatego powinna ona w jak największym stopniu przewidywać potrzeby tworzonej firmy. Rzeczy, które się tam nie znalazły, nie będzie można sfinansować za pomocą tych pieniędzy.
Jeśli tworzony biznesplan dotyczy rozwoju już istniejącej firmy, w planie finansowym trzeba umieścić także bilans posiadanych już aktywów (lokale, maszyny, środki transportu, środki pieniężne, oprogramowanie itd.) oraz pasywów, czyli posiadanych środków z kapitału własnego, kredytów czy innych dotacji.
Konieczny będzie też rachunek zysków i strat, w którym zostaną ujęte wszystkie obecne przychody firmy, a także ponoszone koszty stałe (wynagrodzenia, podatki, składki ZUS, utrzymanie lokali, nakłady na reklamę i składniki do produkcji itd.). To pozwoli inwestorom lub jednostce dotującej ocenić bieżącą kondycję finansową podmiotu wnioskującego.
Na końcu każdego biznesplanu musi znaleźć się harmonogram realizacji przedsięwzięcia, na które chcemy zdobyć fundusze. Kolejno powinien zawierać:
To część biznesplanu, która pokazuje czy podchodzimy do przedsięwzięcia poważnie i jak duża jest nasza świadomość pracy, jaką trzeba włożyć w realizację planu.
Jak widać napisanie dobrego biznesplanu nie jest trudne, a jedynie czasochłonne. Jest to jednak praca, którą warto wykonać w celu uzyskania pieniędzy na realizację swoich planów biznesowych. Sumiennie stworzony biznesplan firmy sprawia, że inwestorzy traktują przedsiębiorcę poważnie. Dodatkowo, pozwala na uporządkowanie swoich działań i kompleksową kontrolę nad realizacją.