Kwota wolna od podatku PIT i progi podatkowe w 2023 roku

Najbardziej popularnym rozwiązaniem wśród podatników jest opodatkowanie zarobionych kwot na podstawie tak zwanej skali podatkowej. Chociaż w 2022 roku progi podatkowe pozostają bez zmian, obywatele mogą płacić niższą kwotę podatków w wyniku zwiększenia kwoty wolnej od podatku.

Czytaj więcej przydatnych artykułów z kategorii "Budżet państwa"

Próg podatkowy: czym on jest oraz ile wynosi w 2022 roku?

Próg podatkowy to kwota, którą powinien znać podatnik dokonując rozliczenia z fiskusem. Ustalany jest na poziomie państwowym oraz dzieli się na dwie podstawowe grupy:

• Pierwszy próg podatkowy wynosi 18%;
• Drugi próg podatkowy 2022 wynosi 32% (odnosi się on wyłącznie do tych podatników, których zarobki w ciągu roku przekroczyły 85 528 zł oraz obejmuje wyłącznie kwotę, która przekracza ten limit.

Przykład opodatkowania osoby na zasadach ogólnych, która zarobiła w ciągu roku 150 000 zł.

W danym przypadku kwota podatku będzie rozliczana na takich oto zasadach:

• Dochód w wysokości 85 528 zł zostanie opodatkowany na podstawie pierwszego progu podatkowego, zatem:

85 528 zł * 18% = 15 395,04 zł

• Nadwyżka dochodu w danym przypadku wynosi 64 472 zł (150 000 zł – 85 528 zł).
• Podatek od nadwyżki będzie wyliczany na podstawie następującej formuły:

64 472 zł * 32% = 20 631,04 zł

• W analizowanym przypadku łączna kwota podatku wyniesie zatem 36026.08 zł

15 395,04 zł + 20 631,04 zł = 36026.08 zł

Jak świadczą wyliczenia zaprezentowane powyżej: dla podatników, których zarobki przekraczają kwotę 85 528 zł stosowane w Polsce opodatkowanie na podstawie skali podatkowej nie może być uznane za korzystne. Alternatywnym rozwiązaniem w tym przypadku może być przejście do opodatkowania na podstawach podatku liniowego 2019.

Czym jest kwota wolna od podatku?

Kwota wolna od podatku, nazywana również kwotą dochodu wolnego od podatku, jest kwotą pieniężną, która nie powoduje obowiązku płacenia podatku od dochodów. Taka kwota jest jednym z ważnym elementów systemu podatkowego, a jej podstawą prawną jest przede wszystkim Ustawa z dnia 26 lipca 1991 roku o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Corocznie Ministerstwo Finansów dokonuje weryfikacji kwoty zwolnionej od podatku, a od momentu wstąpienia Polski do Unii Europejskiej niektórzy obywatele również dokonują porównania takiej kwoty z kwotami, ustalonymi w innych państwach wspólnoty. Niemniej jednak takie podejście jest błędne, chociażby z tego powodu, że w wielu krajach europejskich kwota wolna od podatku zmniejsza się dla osób wychowujących dzieci, a w Polsce w przypadku opłacenia składek ubezpieczeniowych należny podatek dochodowy 2019 oraz dochód, podlegający opodatkowaniu, również zmniejszają się.

Mimo to podamy poniżej porównanie kwot obniżających podatek w Polsce oraz w niektórych krajach unijnych.

Jaka będzie kwota wolna od podatku w 2022 roku?

Podstawy pobierania podatku w formie skali podatkowej zostały wyznaczone przez artykuł 27 Ustawy o podatku dochodowym. Zgodnie z polskim prawem skala podatkowa ma dwustopniowy kształt i jest stosowana na równych podstawach wobec wszystkich obywateli kraju.

Jak widać na podstawie załączonej tabeli, jeśli zarobki danej osoby nie przekraczają kwoty 85 528 zł, to podlegają opodatkowaniu według 18-procentowej stawki. Suma podatku ponadto zostaje zmniejszona o kwotę zmniejszającą podatek, której wartości zostaną przeanalizowane dalej. W przypadku wyższych zarobków podatek będzie wynosił już 32% (naliczany jest nie od całości zarobionych pieniędzy, a tylko od tej kwoty, która przekracza limit w 85 528 zł).

Kto ma prawo do odprowadzania mniejszego podatku w 2022 roku?

Z roku na rok kwota wolna od podatku w Polsce wzrasta, o czym świadczy podany poniżej wykres.

W 2022 roku wystąpi następująca sytuacja:

• Podatnik, którego zarobki  nie przekroczyły kwoty 8000 zł nie zapłaci podatku;
• W przypadku dochodu w granicach 8000-13000 zł kwota wolna od podatku będzie wynosiła 8000-3091 zł (rozliczenia będą dokonywane na zasadzie pryncypia degresji, a więc kwota wolna od podatku będzie tym wyższa, im mniejszy dochód będziemy mieli;
• Kwota wolna od podatku w wysokości 3091 zł przysługuje osobom, których dochód wynosi powyżej 13 000 zł, a jednocześnie nie przekracza limitu w 85 528 zł;
• Najmniejsza kwota wolna od podatku w wysokości od 3091 zł do 1 zł przysługuje osobom, których zarobki wahają się w granicach 85 529 – 127 000 zł.

Odpowiednio, kwota wolna od podatku nie przysługuje osobom, których zarobki wynoszą ponad 127 000 zł.

Kwota zmniejszająca podatek: ile będzie wynosić w 2022 roku?

Podstawą prawną do ustalenia kwoty zmniejszającej podatek jest Ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych, która weszła w życie w dniu 26 lipca 1991 roku. Odpowiednio do planów na 2022 rok sytuacja będzie wyglądać w następujący sposób:

• W przypadku dochodów nie przekraczających 8000 zł – 1440 zł;
• Dla osób, które zarobiły kwotę w granicach 8000-13000 zł, kwota zmniejszająca podatek wyliczana jest na podstawie następującej formuły:

1440 zł – (883,98 zł× (podstawa obliczenia podatku - 8000 zł) ÷ 5000 zł)

• W przypadku zarobków w granicach 13 000 – 85 528 zł kwota zmniejszająca podatek wynosi 556,02 zł;
• W przypadku, gdy zarobki wahają się w granicach 85 528 zł  - 127 000 zł, wyliczenie kwoty obniżającej podatek dokonuje się na podstawie następującej formuły:

556,02 × ((podstawa obliczenia podatku – 85 528 zł) ÷ 41 472 zł)

Przykłady obliczenia kwoty wolnej od podatku

Przykład 1. W 2018 roku pracownik łącznie uzyskał 18 000 zł dochodu brutto. Kwota netto w takim przypadku wyniesie 12 000 zł (odliczamy kwoty składek ZUS i uzyskania przychodów oraz ulgę rehabilitacyjną). Wówczas kwota podatku wyniesie 1427,18 zł. Warto tylko dodać, że od podanej kwoty również trzeba odliczyć 7,75% - jest to kwota, która zostaje pobierana na różnego rodzaju ulgi odliczane od podatku oraz ubezpieczenie zdrowotne.

Przykład 2. Kwota zarobków płatnika podatków w 2018 roku wyniosła 50 000 zł brutto. Od tej kwoty powinniśmy odliczyć przychody, kwotę składek pobranych na korzyść ZUS oraz wysokość tak zwanej ulgi rehabilitacyjnej. W efekcie dokonania takich rozliczeń zobaczymy, że opodatkowana kwota wynosi 34.000,09 zł. Zaokrąglamy ją następnie do 34 000 zł i zostanie obliczony podatek, który będzie wynosił 5563,98 zł (34.000 x 0.18 - 556.02 zł).

Dokonywanie takich wyliczeń w sposób samodzielny jest dość trudnym zadaniem, w wyniku czego podatnicy coraz częściej wykorzystują do tego celu kalkulatory (w tym kalkulator podatku dochodowego), które w trybie automatycznym wyliczają kwotę podatku oraz pozwalają w kilka sekund dowiedzieć się jaka kwota zostanie zwolniona od podatku w 2019 roku.

Jak odbywa się rozliczanie kwoty wolnej od podatku?

Według polskiego ustawodawstwa podczas rozliczania kwoty wolnej od podatku, pod uwagę nie są brane źródła uzyskania przychodu (tylko pod warunkiem ich opodatkowania według skali podatkowej na 2022 rok). Ponadto przyznawana jest ona również osobom prowadzącym działalność gospodarczą, a w przypadku łączenia kilku form opodatkowania kwota wolna od podatku może zostać zastosowana tylko jeden raz.

Czytaj również: Jak obliczyć podatek dochodowy?

Dlaczego nie 3089, a 3091 zł?

Rozliczając kwotę wolną od podatku możemy zetknąć się z ciekawą sytuacją. Mianowicie, zarabiając 3089 zł i płacąc podatki według 18% stawki powinniśmy zapłacić równo 556,02 zł podatku. Otóż, dokonajmy rozliczenia:

3089 – 556,02 = 2532,98

2532,98 +556,02 = 3089.

Wszystko się zgadza!

Teraz spójrzmy na to, jak będzie wyglądała sytuacja, gdy zarobki będą wynosić już 3091 zł.

3091 – 556,02 = 2534,98

2532,98+556,02 = 3089.

Dlaczego w drugim przypadku nie pojawi się zerowy wynik podatku? Cała sprawa polega na tym, że podczas obliczania kwoty wolnej od podatku działa tak zwana zasada zaokrąglania, zgodnie z którą podstawy podatku i opodatkowania powinny być zaokrąglane do pełnych złotych:

• Przy kwocie 50 groszy lub mniej odbywa się zaokrąglenie do pełnych złotych w dół;
• Przy kwocie 51 groszy lub więcej odbywa się zaokrąglenie do pełnych złotych w górę.

Odpowiednio, w przypadku uzyskania dochodu na kwotę 3091 zł nie będziemy płacili podatku, chociaż w rzeczywistości jego kwota wynosi 36 groszy.

Kwota wolna od podatku oraz jej łączenie z innymi ulgami podatkowymi

Wraz z wprowadzeniem nowej kwoty wolnej od podatku w 2022 roku podatnicy nie stracili swojego prawa do wykorzystania jednocześnie innych ulg podatkowych. Są to różnorodne ulgi , które mogą istnieć pod różnymi postaciami. Podstawowe przykłady tego rodzaju ulg zostały podane w poniższej tabeli.

Kwota wolna od podatków w przypadku rozliczenia dokonywanego przez współmałżonków

Podatek w przypadku jego uiszczania przez małżonków ustalany jest od 50% kwoty przychodu, uzyskanego przez nich wspólnie. Od tej kwoty powinny zostać odjęte kwoty ulg, które przysługują każdemu współmałżonkowi.

Jak zatem postąpić w sposób najbardziej logiczny w sytuacjach, kiedy mąż/żona w ciągu roku nie zarobili żadnej kwoty lub kiedy jedna z osób zarabiających w rodzinie rozlicza się na podstawie 32% opodatkowania, a druga 18%? Eksperci doradzają, aby wówczas rozliczać się wspólnie: w ten sposób można będzie nie tylko płacić podatek 2022 na podstawie niższego przedziału skali podatkowej, ale i maksymalnie obniżyć wspólne dochody poprzez uzyskanie prawa na wykorzystanie wysokiej kwoty zmniejszającej podatek.

Są również przypadki, kiedy nie opłaca się wspólnie rozliczać podatków:

• Gdy jeden z członków małżeństwa w ciągu roku rozliczeniowego nie zarobił więcej niż 8000 zł;
• Gdy zyski jednego z członków małżeństwa wahają się w granicach 13001-85 528 zł.

W przypadku samodzielnego rozliczenia w opisanej sytuacji małżonkowie płacą ogólnie na 1996,02 zł mniej podatku (odpowiednio 1440 zł oraz 556,02 zł).

Jednocześnie wspólne rozliczenie będzie skutkować zapłaceniem większej kwoty, w czym możemy upewnić się na podstawie konkretnego przykładu. Wówczas, kiedy jeden współmałżonek zarabia 5000 zł, a drugi 40000 zł, to ich łączny dochód wynosi 45 000 zł lub 21 500 zł przy równym podziale na każdego małżonka. Odpowiednio, zarobki każdego z nich trafiają do grupy, w której wolna kwota od podatku wynosi 556,02 zł czyli grupy, która zarabia ponad 13 000 zł. W przypadku wspólnego rozliczenia kwota wolna od podatku wyniesie 1112,04 zł (556,02 zł + 556,02 zł), natomiast osobne rozliczenie pozwala zwiększyć tą kwotę, mianowicie  będzie ona wynosiła 556,02 zł +1440 zł = 1996,02 zł. Otóż rozmiar straty w przypadku wspólnego rozliczenia wynosi 883,98 zł.

Podsumowując można dodać, że chociaż pozornie może wydawać się, że kwota wolna od podatku jest niższa, niż w innych krajach Unii Europejskiej, w rzeczywistości płatnicy podatków mają dość dobre obniżki opodatkowania swoich dochodów, ponieważ kwota zmniejszająca podatek w Polsce zazwyczaj łączy się z innymi rodzajami ulg.

Im więcej różnych ulg będziemy wykorzystywali, tym mniejsza będzie kwota naszych zarobków i jednocześnie większa kwota zmniejszająca podatek. Odpowiednio, tym mniejszy będzie podatek dochodowy, który będziemy musieli zapłacić.

Otrzymać pożyczkę