Podatek liniowy 2024 - zasady, koszty, zmiany

Jednym z elementów naszej rzeczywistości finansowej są oczywiście podatki. Niezależnie od tego, jaką formę osiągania dochodów wybieramy, zawsze dopadnie nas konieczności rozliczenia i zapłacenia należności. A że często są to kwoty niemałe, warto orientować się, choćby z grubsza, w polskim systemie fiskalnym. Dzięki temu zyskujemy świadomość obowiązków podatkowych, które obciążają nasze portfele, ale też wiedzę, która pozwala na poszukiwanie korzystniejszych rozwiązań. Jedną z takich możliwości daje nam podatek liniowy, oczywiście w określonych sytuacjach.

Czytaj więcej artykułów w kategorii "Budżet państwa"

Podatek liniowy – co to takiego?

Podatek liniowy w Polsce, czasami nazywany płaskim, nie jest dostępny dla osób fizycznych pracujących na etacie lub na podstawie umowy zlecenia czy też dla osób sięgających po pożyczkę dla bezrobotnych. Jest jedną z czterech form opodatkowania, z których może korzystać polski przedsiębiorca. Podstawą jego naliczania jest zasada proporcjonalności, czyli im większa podstawa opodatkowania, tym większy podatek. Nie ma tu progresu stawki podatkowej po osiągnięciu wyższych dochodów, jaki stosowany jest w przypadku rozliczania się na zasadach ogólnych, gdzie obowiązują stawki 18% i 32%. Tu każda firma, niezależnie od osiąganych dochodów zawsze będzie obciążona podatkiem w wysokości 19%. Nie ma tu także znaczenia wielkość podmiotu.

Podatek dochodowy liniowy obowiązuje w Polsce od 2004 roku i jest dostępną, uproszczoną formą obliczania podatku dochodowego dla osób fizycznych prowadzących pozarolniczą działalność gospodarczą oraz osób prawnych. Podobny model został wprowadzony w wielu innych państwach europejskich oraz w USA, przy czym stawki opodatkowania różnią się znacznie między sobą (10%-44%).

Kiedy i dla kogo opodatkowanie liniowe jest opłacalne?

Oczywiście, nietrudno się domyślić, że ten wariant podatkowy nie wszystkim się opłaca. Ale jaka firma powinna omijać tą właśnie formę? Przede wszystkim mały podmiot, którego roczny dochód jest niższy niż 100 tys. zł. Dlatego większość mikroprzedsiębiorstw w Polsce wybiera ryczałt albo rozliczenia na zasadach ogólnych, a podatek liniowy 19% wybierają korporacje, duże zakłady produkcyjne, sieci handlowe itd.

Trzeba pamiętać też, że przedsiębiorca, decydując się na liniowy podatek odbiera sobie pewne możliwości, jakie są dostępne przy zasadach ogólnych według skali podatkowej. Nie może rozliczyć się wraz z współmałżonkiem ani jako osoba samotnie wychowująca dziecko. Nie może też skorzystać z ulg podatkowych, np. za internet, prorodzinnej albo rehabilitacyjnej. Dodatkową wadą jest także brak kwoty wolnej od podatku, która obecnie wynosi 8000 zł. Można za to odliczać koszty uzyskania przychodu, czego nie mogą robić np. podatnicy, którzy zdecydowali się na ryczałt. Odliczeniu podlegają także składki na ubezpieczenia społeczne oraz zdrowotne.

Widać więc wyraźnie, że wybór sposobu opodatkowania powinna poprzedzić symulacja możliwości finansowych w skali roku. Tu przyda się coś na kształt biznesplanu, gdzie ujmiemy potencjalne, możliwe zyski oraz koszty stałe i doraźne. Warto także rozważyć swoją indywidualną sytuację materialną pod kątem rodzinnym. Czasami bardziej opłaca się np. rozliczyć wspólnie z mniej zarabiającą małżonką, odliczyć ulgi i skorzystać z kwoty wolnej od podatku.

Czytaj również: Jak obliczyć podatek dochodowy?

Trzeba pamiętać też, że podatek liniowy w Polsce nie jest dostępny dla każdego podatnika. Nie może z niego skorzystać osoba, która postanowiła zrezygnować z etatu, ale w zamian zamierza w tym samym roku podatkowym prowadzić działalność gospodarczą polegającą na wykonywaniu na rzecz byłego pracodawcy dokładnie tej samej pracy.

Obliczanie kwoty podatku dochodowego liniowego

Rozliczanie podatku liniowego jest o tyle proste, że zawsze stosujemy jedną stawkę, niezależnie od osiągniętego dochodu. Przez wiele lat była to stawka 18%, ale obecnie podatek liniowy w 2022 roku wynosi 19% podstawy opodatkowania.

Obliczanie podatku liniowego krok po kroku:

1. Od kwoty przychodu naliczonego od początku roku odejmujemy koszty, również zaliczane od początku roku. Otrzymujemy kwotę dochodu.
2. Od otrzymanej kwoty dochodu można dodatkowo odliczyć stratę z lat ubiegłych (o ile była i nie została rozliczona wcześniej). Odliczamy także sumę opłaconych w danym roku podatkowym składek na ubezpieczenie społeczne.
3. Tak otrzymany dochód to podstawa opodatkowania, którą zaokrąglamy do pełnych złotych i mnożymy przez 19% stawkę podatku.
4. W wyniku wyliczeń uzyskujemy kwotę podatku, od której odliczamy sumę składek na ubezpieczenie zdrowotne, jednak nie całość, a 7,75% od podstawy opodatkowania. Otrzymujemy kwotę należnego podatku liniowego za cały rok.
5. Odejmujemy zaliczki na podatek dochodowy, które zostały zapłacone w poprzednich miesiącach i tak powstaje suma końcowa, tj. kwota podatku dochodowego należnego za dany okres.
6. Na konto urzędu skarbowego wpłacamy kwotę po zaokrągleniu do pełnych złotych.

Wspomniane w punkcie pierwszym koszty, które można odliczyć od dochodu, zanim zaczniemy obliczać podstawę opodatkowania liniowego nie mają nic wspólnego z kosztami związanymi z prowadzeniem działalności. To jedynie trzy możliwości:

• Składki na ubezpieczenie społeczne własne oraz osób współpracujących, które zostały zapłacone w roku podatkowym, chyba, że zostały odliczone i zwrócone na mocy innych przepisów.
• Straty, które przedsiębiorca poniósł w latach wcześniejszych, ale pod warunkiem, że kwota przyjęta do odliczenia nie przekroczy 50% wartości strat za poszczególne lata. Warunkiem jest odnotowanie tychże strat w wyniku tej samej działalności oraz posiadanie z niej bieżących dochodów.
• Wpłaty na IKZE czyli Indywidualne Konto Zabezpieczenia Emerytalnego. To taki ukłon ustawodawcy w stronę przedsiębiorców, którzy zdecydują się na zabezpieczenie swojej emerytury za pomocą tego rozwiązania.

I oczywiście, już bez korzyści dla siebie, ale też i bez straty, składając PIT-36L można przekazać 1% podatku należnego na wsparcie wybranej organizacji pożytku publicznego.

Terminy, które obowiązują w przypadku podatku liniowego

Tak, jak w przypadku wszelkich opłat, danin i podatków, tak i tutaj mamy z góry ustalone terminy. O czym należy pamiętać?

• 30 kwietnia. Termin graniczny złożenia do przypisanego terytorialnie urzędu skarbowego zeznania o wysokości osiągniętego przychodu lub straty za rok ubiegły. Zeznanie składamy na formularzu PIT-36L.
• Do 20 dnia miesiąca następującego po fakcie odnotowania pierwszego przychodu. To termin, kiedy można zmienić podatek na liniowy. Wyjątek stanowi sytuacja, kiedy pierwszy dochód osiągniemy w grudniu. Wtedy chęć zmiany trzeba zgłosić do końca roku. Zawsze robimy to w formie pisemnego oświadczenia, zwracając się do właściwego naczelnika urzędu skarbowego. Jeśli podatnik przegapi ten termin, musi kontynuować opodatkowanie w dotychczasowym wariancie, który wybrał składając wniosek CEIDG-1. To ważny termin, bowiem w przypadku przechodzenia na podatek dochodowy liniowy okazja jest jednorazowa i przysługuje jedynie na początku nowej działalności.

Kilka słów o PIT-36L, zeznaniu do rozliczania liniowego podatku dochodowego

Formularz zeznania PIT-36L nie różni się zasadniczo od innych druków podatkowych, niemniej przynależą do niego załączniki, które służą do rozliczania różnego rodzaju dochodów:

• PIT/B – to informacja o wysokości dochodu lub straty z pozarolniczej działalności gospodarczej.
• PIT/Z – to także informacja o wysokości dochodu lub straty z pozarolniczej działalności gospodarczej, ale dla podatników korzystających z tzw. kredytu podatkowego. Po uzyskaniu zwolnienia z płacenia podatku dochodowego w danym roku rozliczeniowym, przedsiębiorca jest zobowiązany zapłacić należną kwotę w ciągu kolejnych 5 lat, po 20% każdego roku.
• PIT/ZG – ten załącznik przewidziano dla osób, które osiągnęły w roku podatkowym dochody z zagranicy. Jeśli w grę wchodzi kilka krajów, dla każdego należy wypełnić osobną informację.

Tego rodzaju formalności niesie za sobą każda forma prowadzenia działalności oraz każdy wariant opodatkowania. Zasady podatku linowego oraz sam PIT-36L może wydawać się skomplikowany, ale w gruncie rzeczy jest podobny do innych formularzy, a dodatkowo można przecież zlecić rozliczenie do wybranego biura rachunkowego. Warto więc wziąć pod uwagę taką formę opodatkowania, bo w wielu przypadkach decyzja o przejściu na podatek liniowy sprawia, że można cieszyć się większymi dochodami z działalności. W końcu 19% to znacznie mniej od 32%, które przy zwiększeniu dochodów zagraża w przypadku skali podatkowej.