Renta rodzinna – ile wynosi w 2023 roku?

Śmierć bliskiej osoby zawsze jest wielką tragedią dla każdej rodziny. Niemniej jednak jeszcze gorzej jest w przypadku, gdy wraz ze śmiercią członka rodziny następuje też utrata źródła utrzymania. Dzieje się tak wtedy, gdy osoba zmarła była odpowiedzialna za utrzymanie innych członków rodziny – z jakiegoś powodu niepracujących lub niezdolnych do pracy (na przykład dzieci, wnuków, małżonków, rodziców etc.). Co w takiej sytuacji? Czy istnieje rozwiązanie finansowe, które państwo może zaoferować osobom, pozostającym bez źródła utrzymania? Otóż tak! Takim rozwiązaniem staje się renta rodzinna, do której otrzymywania uprawnieni są członkowie najbliższej rodziny zmarłego, jeżeli przysługiwało mu: 

• prawo do emerytury; 
• prawo do emerytury pomostowej; 
• prawo do renty z tytułu niezdolności do pracy;
• prawo do zasiłku lub świadczenia przedemerytalnego;
• prawo do nauczycielskiego świadczenia kompensacyjnego.

Żeby uzyskać prawo do renty rodzinnej, należy spełnić określone warunki i wymagania, a także dopełnić niezbędnych formalności. W naszym artykule szczegółowo opowiemy o tym, komu i na jakich zasadach przysługuje renta rodzinna, a także jaka jest jej wysokość w 2022 roku. 

Zastanawiasz się, czy możesz ubiegać się o rentę po mężu, gdy sama pobierasz emeryturę? Nie wiesz, czy renta rodzinna przysługuje ci dożywotnio czy tylko na czas określony? Potrzebujesz informacji odnośnie do listy dokumentów, które należy złożyć w celu uzyskania renty rodzinnej? Na te i inne pytania odpowiadamy w naszym artykule. 

Czytaj więcej przydatnych artykułów z kategorii "Budżet państwa"

Weź pożyczkę

Czym jest renta rodzinna?

Renta rodzinna jest rodzajem świadczenia państwowego, które przysługuje członkom rodziny osób zmarłych. Nie oznacza to jednak, że o rentę rodzinną może ubiegać się każdy członek rodziny w przypadku każdej osoby zmarłej. W dziale III Ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych precyzyjnie zostały określone warunki i wymagania, dotyczące przyznania renty rodzinnej określonej grupie osób.  

Takie dofinansowanie ma formę zasiłku, a więc jego głównym celem jest tymczasowe wsparcie dla osób, które wraz ze śmiercią bliskiej osoby straciły źródło utrzymania. Z renty rodzinnej można korzystać najczęściej przez rok, licząc od dnia śmierci osoby z rodziny. Zasada ta przewiduje, że w tym okresie osoba może znaleźć własne źródło utrzymania, zatrudnić się lub przynajmniej skończyć szkolenia kwalifikacyjne, które pomogą znaleźć pracę. Inaczej sytuacja wygląda w przypadku osób niepełnoletnich, studiujących lub niezdolnych do pracy. W ich przypadku z dofinansowania w postaci renty rodzinnej można korzystać znacznie dłużej – kilka lat lub nawet dożywotnio. 

Zasiłek w formie renty rodzinnej powinien pokryć podstawowe codzienne wydatki osoby, która ją otrzymuje. Bardzo często taki zasiłek łączy się też z innymi formami świadczeń i zasiłków państwowych, a nawet z emeryturą. 

Kto spośród członków rodziny zmarłego może zatem liczyć na rentę rodzinną? Nie wiesz, czy przynależysz do ich grona? Opowiadamy w kolejnej części artykułu. 

Czytaj również: Zasiłek dla bezrobotnych 2022 - ile wynosi i kiedy go można otrzymać?

Komu przysługuje renta rodzinna?

Warto od razu zaznaczyć, że renta rodzinna przysługuje tylko najbliższym członkom rodziny osoby, która zmarła. Są to głównie osoby, które potrzebują opieki i były wcześniej utrzymywane przez osobę zmarłą. Osoby, które otrzymują rentę rodzinną, można podzielić na pięć podstawowych grup:

1. Dzieci, które nie ukończyły jeszcze 16 lat, a także studiujące (przed ukończeniem 25 lat) oraz dzieci niezdolne do pracy otrzymują rentę rodzinną bez ograniczeń wiekowych.

2. Wnuki i rodzeństwo, jeżeli były wychowywane i utrzymywane przez osobę zmarłą.

3. Inne dzieci, jeżeli były wychowywane i utrzymywane przez osobę zmarłą przez co najmniej rok przed jej śmiercią.

4. Małżonek osoby zmarłej, który:

• ukończył 50 lat lub;
• nie jest zdolny do wykonywania pracy lub;
• wychowuje dziecko w wieku do 16 lat lub dziecko studiujące do 25 lat;
• utrzymuje dziecko w dowolnym wieku, które nie jest zdolne do pracy.

5. Rodzice osoby zmarłej, jeżeli: 

• spełniają warunki wiekowe lub warunki, dotyczące wychowania i utrzymania dzieci, takie jak w przypadku małżonków lub; 
• byli utrzymywani finansowo przez osobę zmarłą bezpośrednio przed jej śmiercią.

Jak widać – do grupy osób, które mogą liczyć na wsparcie finansowe w postaci renty rodzinnej, nie przynależą ci, którzy mogą utrzymywać się w pełni samodzielnie i nie potrzebują dofinansowania ze względu na śmierć osoby z bliskiej rodziny. Tak więc, nawet jeżeli osoba jest w związku małżeńskim ze zmarłym, ale nie wychowuje jego dzieci, a jednocześnie sama się utrzymuje i jest w pełni zdolna do wykonywania pracy, to renta rodzinna nie zostanie jej przyznana. Dotyczy to także dzieci w wieku powyżej 16 lat lub dzieci studiujących powyżej 25 roku życia, które mogą wykonywać pracę, a także rodziców zmarłego w wieku do 50 lat.

Czytaj również: Zasiłek pielęgnacyjny - ile wynosi w 2022 roku?

Jakie warunki należy spełniać, by otrzymać rentę rodzinna?

Jak już wspomnieliśmy wcześniej – każda grupa osób, która może liczyć na zasiłek w formie renty rodzinnej, musi spełniać określone warunki, aby ubiegać się o tego typu dofinansowanie po śmierci osoby z rodziny. Warunki i wymagania wobec takich osób różnią się; w zależności od tego, w jakich dana osoba pozostawała relacjach rodzinnych ze zmarłym członkiem rodziny. 

Jeżeli chodzi o dzieci osoby zmarłej, to najważniejsze ograniczenia dotyczą ich wieku. Otrzymujące rentę rodzinną dziecko nie może mieć więcej niż 16 lub 25 lat (w sytuacji, kiedy kontynuuje studia na uczelni wyższej lub uniwersytecie). Z założenia dzieci w tym wieku mogą już podejmować pracę, a więc też samodzielnie się utrzymywać. Inaczej sytuacja wygląda w przypadku dzieci niepełnosprawnych, które nie są zdolne do samodzielnego wykonywania pracy. W takim przypadku renta rodzinna przysługuje bez względu na wiek dziecka. 

Największą grupę osób, ubiegających się o rentę rodzinną, stanowią jednak małżonkowie osoby zmarłej (wdowy i wdowcy). Mogą oni liczyć na zasiłek w postaci renty rodzinnej tylko po ukończeniu 50 lat. Ponadto zasiłek jest wypłacany małżonkom na wychowanie i utrzymanie dzieci przed 16 lub 25 rokiem życia, a także na dzieci niepełnosprawne. Jeżeli jeden z małżonków przed śmiercią drugiego pozostawał na jego utrzymaniu, to renta rodzinna zostanie mu przyznana na rok lub maksymalnie dwa lata, jeżeli ten przechodzi szkolenie, które pomoże mu w znalezieniu pracy. 

Jeżeli chodzi o ostatnią grupę osób, do której przynależą rodzice zmarłego, to pierwsze i najważniejsze wymaganie dotyczy ich wieku oraz zdolności do wykonywania pracy i samodzielnego utrzymywania się. Jeżeli rodzice nie ukończyli jeszcze 50 lat i pracują, to renta rodzinna nie zostanie im przyznana. Wyjątkiem jest sytuacja, w której rodzice zmarłego wychowują jego dziecko przed 16 lub 25 rokiem życia, a także dzieci niepełnosprawne bez ograniczeń wiekowych.

Ile wynosi renta rodzinna w 2022 roku?

Całkowita kwota renty rodzinnej jest uzależniona od wysokości świadczenia, które przysługiwało lub mogło przysługiwać osobie zmarłej. Ponadto jej kwota zależy także od liczby członków rodziny, którzy chcą się ubiegać o rentę. 

• W przypadku, kiedy o rentę ubiega się jedna osoba – stanowi ona 85% kwoty świadczenia osoby zmarłej.
• Jeżeli renta przysługuje dwóm osobom, to stanowi 90% kwoty świadczenia osoby zmarłej.
• W sytuacji, kiedy renta rodzinna przysługuje trzem lub więcej osobom, to stanowi ona 95% kwoty świadczenia osoby zmarłej.

Warto mieć na uwadze, że bez względu na liczbę członków rodziny, którym przysługuje renta rodzinna, mogą oni liczyć tylko na jeden wspólny zasiłek, którego kwota jest dzielona po równo na każdego z nich. 

Ponadto obowiązuje też zasada minimalnej kwoty renty rodzinnej. W 2022 roku nie może ona być niższa niż 1200 złotych. Jest to dość wysoka kwota, jeżeli renta rodzinna przysługuje tylko jednej osobie. Jeżeli jednak przysługuje ona trzem lub więcej osobom z rodziny zmarłego, to minimalny zasiłek miesięczny będzie w ich przypadku wynosić 400 złotych lub mniej (w zależności od liczby osób). 

Wysokość renty rodzinnej a praca

Osoby, którym została przyznana renta rodzinna, muszą mieć na uwadze, że w przypadku podjęcia przez nich pracy może ona zostać zmniejszona, a nawet odebrana. W jaki sposób podjęcie pracy może odbić się na wysokości renty rodzinnej? Wszystko zależy od wysokości zarobków osoby, otrzymującej rentę rodzinną. W niektórych przypadkach łączą się one z rentą rodzinną w jej pełnym wymiarze, w innych zaś powodują jej nieznaczne zmniejszenie. W sytuacji jednak, gdy zarobki rencisty można uznać za wysokie, udzielanie renty jest zawieszane. 

Zasady są następujące: 

• wysokość renty rodzinnej nie ulega zmianom, gdy dochód rencisty nie jest wyższy niż 70% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w Polsce, które wynosi 5331,47 złotych, czyli gdy dochód nie przekracza 3732 złotych;
• jeżeli miesięczne zarobki są wyższe niż 70% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia, ale nie przekraczają 130%, to kwota renty rodzinnej jest pomniejszana o kwotę zarobków, stanowiącą różnicę od 3732 złotych  (70% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w Polsce);
• w sytuacji, gdy zarobki rencisty są wyższe niż 130% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia, czyli przekraczają kwotę 6930,91 złotych, to wypłata renty rodzinnej jest całkowicie zawieszana.

Renta rodzinna po mężu

Pierwszymi osobami, które mogą liczyć na rentę rodzinną po śmierci danej osoby, są oczywiście jej małżonkowie, a więc wdowy i wdowcy. Bardzo często dochodzi do sytuacji, w której wdowy składają wniosek o rentę rodzinną po mężu, bez względu na swój wiek i aktualny dochód. Niemniej jednak o tym, czy zostanie im przyznana renta rodzinna decyduje szereg czynników. Oprócz standardowych wymogów odnośnie do wieku i zdolności do podjęcia pracy, pod uwagę brane są również takie aspekty, jak emerytura i praca wdowy czy wdowca. W dalszej części artykułu bardziej szczegółowo omówimy kwestię przyznania renty rodzinnej w zależności od emerytury bądź pracy, a także odpowiemy na pytanie: czy i w jakich przypadkach renta rodzinna przysługuje wdowie dożywotnio?

Renta rodzinna po mężu a własna emerytura

Wdowie, która jest w wieku emerytalnym, niewątpliwie przysługuje renta rodzinna po mężu. Czy wdowa może jednak otrzymywać zarówno zapomogę w postaci renty rodzinnej, jak i świadczenie emerytalne? Otóż nie! Renta rodzinna to świadczenie, które jest przeznaczone przede wszystkim dla osób bez stałego dochodu. Niemniej jednak wdowa może podjąć decyzję samodzielnie i wybrać – albo emeryturę, albo rentę rodzinną po mężu (w przypadku, kiedy jej kwota jest wyższa). 

Renta rodzinna dla wdowy pracującej

W odróżnieniu od wdów i wdowców, którym przysługuje już emerytura, wdowy pracujące mogą łączyć zapomogę w postaci renty rodzinnej po mężu z wypłatą. Nie oznacza to jednak, że podejmująca pracę wdowa nie musi spełniać szeregu innych wymagań, żeby uzyskać rentę rodzinną po mężu. Jej miesięczny dochód nie powinien przekraczać 70% przeciętnego wynagrodzenia w Polsce, żeby renta była wypłacana w pełnym wymiarze. Jeżeli dochód jest wyższy niż 70% przeciętnego wynagrodzenia, ale niższy niż 130%, to kwota renty rodzinnej podlega obniżce. W przypadku, gdy miesięczne przychody wdowy przekraczają 130% przeciętnego wynagrodzenia w Polsce, renta rodzinna po mężu nie przysługuje jej wówczas w ogóle.

Kiedy renta rodzinna przysługuje wdowie dożywotnio?

Renta rodzinna po mężu lub żonie przysługuje każdej wdowie czy wdowcowi, jeśli została im przyznana z tytułu ukończenia 50 lat. W każdym innym przypadku obowiązuje zaś tylko tymczasowo – na przykład w okresie wychowania dzieci, do momentu znalezienia pracy etc.

Jak uzyskać rentę rodzinną? Lista dokumentów

Proces uzyskania renty rodzinnej jest dosyć skomplikowany i wiąże się z szeregiem formalności, których należy dopełnić, zanim owo świadczenie zostanie przyznane. Osoba, ubiegająca się o rentę rodzinną po zmarłym członku rodziny, musi przygotować pakiet następujących dokumentów: 

• wniosek o rentę rodzinną – można go pobrać online na stronie zus.pl lub otrzymać w każdej placówce stacjonarnej jednostek państwowych ZUS;
• dokument, stwierdzający datę urodzenia osoby, ubiegającej się o rentę rodzinną;
• dokument, stwierdzający datę urodzenia i datę śmierci osoby zmarłej, po której zostanie przyznana renta rodzinna;
• dokument, potwierdzający pokrewieństwo z osobą zmarłą (na przykład świadectwo ślubu);
• odpis skrócony aktu małżeństwa, jeżeli o rentę rodzinną ubiega się jeden z małżonków lub byłych małżonków zmarłego;
• zaświadczenie od lekarza o stanie zdrowia dziecka lub wdowy czy wdowca, jeżeli jest podstawą do przyznania renty rodzinnej;
• zaświadczenie o podjęciu studiów, jeżeli o rentę rodzinną ubiega się dziecko, które ukończyło 16 lat.

Wniosek o rentę rodzinną należy składać po śmierci osoby z rodziny. W przypadku, gdy wniosek zostanie złożony przed końcem miesiąca, następującego po śmierci osoby z rodziny – renta zostanie wówczas przyznana, począwszy od dnia zgonu. Jeżeli zaś wniosek zostanie złożony w każdym kolejnym miesiącu, to członkowie rodziny mogą liczyć na wypłatę renty od dnia złożenia wniosku.

Weź pożyczkę