Sukcesja majątkowa

Sukcesja majątkowa to proces przekazywania majątku pomiędzy pokoleniami. Dotyczy każdego rodzaju majątku, czy to prywatnego czy też działającego biznesu w dowolnej formie prawnej. Elementem sukcesji majątkowej jest planowanie spadkowe. Można rozróżnić sukcesję w rodzinie i sukcesję w biznesie.

Sukcesja w biznesie

1. Osoby prowadzące działalność gospodarczą muszą wiedzieć, że:

• zasadniczo firmy prowadzone w oparciu o wpis do ewidencji działalności gospodarczej nie nadają się do sukcesji;
• większość umów cywilno-prawnych, w tym umowy leasingu czy kredytowe, wygasają z chwilą śmierci przedsiębiorcy,
• twierdzenia, że taką firmę można przekazać w testamencie czy zapisie windykacyjnym można określić jako teoretyczne rozważania na gruncie prawa cywilnego. Problemy z jakimi spotka się w takiej sytuacji przyszły spadkobierca mogą doprowadzić do braku kontynuacji działalności gospodarczej.
• koncesje, licencje zezwolenia posiadane przez przedsiębiorców wygasają z chwilą ich śmierci.

2. Wspólnicy spółek cywilnych muszą pamiętać, że:

• w przypadku spółek wieloosobowych, zapisy umów spółek cywilnych przewidujące wstąpienie spadkobierców do spółki też nie rozwiązują wszystkich problemów. Trzeba odpowiedzieć sobie na pytanie czy chciałbym prowadzić firmę z dziećmi wspólnika czy też jego żoną/mężem? A co jeśli dzieci są małoletnie?
• w przypadku spółek dwuosobowych, po śmierci jednego ze wspólników nie ma możliwości dalszego prowadzenia działalności jednoosobowo.

3. Wspólnicy spółek osobowych prawa handlowego, muszą pamiętać że:

• w spółce komandytowej śmierć komandytariusz nie stanowi przyczyny rozwiązania spółki;
• kodeks handlowy przewiduje możliwość wyłączenia wstąpienia do spółki spadkobierców;
• jeśli nawet spółka nie ulegnie rozwiązaniu to często spadkobiercami będą małoletnie dzieci, a w ich przypadku szereg czynności związanych z zarządzaniem majątkiem spółki wymagać będzie uprzedniej zgody sądu rodzinnego;
• co do zasady śmierć wspólnika powoduje rozwiązanie spółki.

4. Będąc wspólnikiem spółki prawa handlowego zapewne wiesz, że udziały czy akcje są dziedziczone. Musisz wiedzieć że:

• problemy związane z dziedziczeniem udziałów/ akcji przez małoletnie dzieci są podobne jak w spółkach osobowych;
• jeśli umowa spółki z o.o. przewiduje wyłączenie wstąpienia spadkobierców wspólnika do spółki, to po stronie spółki powstanie obowiązek spłaty spadkobierców zmarłego wspólnika, a to może zagrozić płynności finansowej spółki;
• jeśli spadkobiercy nie będą chcieli aktywnie wykonywać swoich praw udziałowych, a umowa spółki przewiduje kworum do podjęcia uchwały, której nie będą posiadać pozostali wspólnicy pojawią się problemy;
• często udziały/ akcje są przedmiotem wspólności małżeńskiej, co może skomplikować stosunki faktyczne związane z losem udziałów po śmierci wspólnika.

Sukcesja w rodzinie

Dotyczy ona każdej rodziny. Osoby o skomplikowanych sytuacjach rodzinnych, posiadające dzieci z kilku związków małżeńskich, czasami żyjące wiele lat w związkach nieformalnych szczególnie powinny zastanowić się nad planem sukcesji, który w swoich założeniach może odbiegać od dziedziczenia ustawowego. Trzeba pamiętać, że partnerzy wieloletni, konkubenci i konkubiny nie dziedziczą z mocy prawa, a być może chcielibyśmy im coś pozostawić, albo zapewnić prawo do mieszkania w lokalu, który został wybudowany w nieformalnym związku.