Kto wymyślił pieniądze? Krótka historia pieniądza

Myśląc o pieniądzu, większość z nas przed oczami widzi dzisiaj banknoty i monety, a coraz częściej po prostu saldo w bankowości elektronicznej, czy plastikową kartę płatniczą. Współczesny pieniądz przybrał formę elektroniczną, choć jeszcze niedawno kojarzył się wyłącznie z produktami menniczymi. Ale skąd się w ogóle wzięły pieniądze? Od kiedy człowiek zaczął stosować pieniądz jako środka płatniczego? 

Chcesz wiedzieć więcej o pieniądzach i inwestowaniu? Przeczytaj inne przydatne artykuły na ten temat.

Najstarsze środki wymiany, czyli za co kupowano towary przed wiekami

Najważniejszą, choć nie jedyną funkcją pieniądza jest jego funkcja transakcyjna – jako środek wymiany pozwala nam kupować różne towary i usługi. Potrzebę nabywania różnych produktów odczuwali również nasi przodkowie, jednak pierwotnie stosowano w tym celu prosty barter, czy wymianę towar za towar. Historia pieniądza zaczyna się właśnie mniej więcej wtedy, kiedy to określone towary zyskały taką wartość, że zaczęto je stosować jako powszechny środek płatniczy – były to np.:

• drogocenne kruszce,
• sól,
• bydło,
• narzędzia,
• zboże.

To ostatnie było popularne w krajach rolniczych, takich jak Polska, ale na przykład w krajach północnych częściej środkiem wymiennym były skóry zwierząt. Z kolei w Japonii i Chinach bardzo długo środkiem wymiany były muszle.

Historia pieniądza: pierwsze monety

Rozliczanie się przy pomocy worków zboża, czy nawet sztab złota i srebra szybko okazało się uciążliwe i mało praktyczne. W wyniku rosnącej produkcji i konsumpcji, a także rozwijającego się handlu zaistniała potrzeba znalezienia środka wymiany łatwiejszego do transportu i rozliczania.

Właśnie w tym celu już kilka wieków przed naszą erą zaczęto dzielić metale szlachetne na mniejsze kawałki – na początku miały one nieregularny kształt przypominający kulki, z czasem przybrały formę znanych nam dzisiaj monet.

Za twórców pierwszych monet uważa się Fenicjan, którzy trzy tysiące lat przed naszą erą zamieszkiwali tereny dzisiejszej Syrii, Izraela i Libanu. To oni udoskonalili wytop i produkcję różnych wyrobów z brązu, z którego produkowali także monety. Jednak wykopaliska archeologiczne pokazują, że monety funkcjonowały już dużo wcześniej – w okolicach Efezu znaleziono bowiem monety ze stopu srebra i złota z okresu VII w. p.n.e.

Monety dość szybko stały się powszechnym środkiem płatniczym i znacznie usprawniły handel. Wyrabiano je z różnych kruszców, a każde starożytne państwo – miasto oznaczało swoje monety specjalnym symbolem, który miał gwarantować ich wartość. W okresie Cesarstwa Rzymskiego dużą wartością odznaczały się monety cesarskie z wizerunkiem cesarza – używano ich także w podbijanych przez imperium regionach. Historia pieniądza jednak się tutaj nie kończy.

Czytaj również: Сenne monety w Polsce i na świecie: cała fortuna w kawałku metalu

Kiedy pojawił się pieniądz papierowy?

Choć wymyślenie monet kruszcowych zrewolucjonizowało wymianę handlową, to jednak również i one z czasem zaczęły sprawiać problemy. Przede wszystkim kosztowna produkcja monet i ograniczona ilość kruszców powodowała okresowe niedobory monet na rynku. Dotyczyło to głównie krajów, które nie miały naturalnych złóż złota, czy srebra. Przy rozwijającej się wymianie handlowej także między krajami zaczęło być to poważnym problemem. Dodatkowo wożenie ze sobą sakiewek z monetami wciąż nie było ani wygodne, ani praktyczne i bezpieczne.

Czytaj również: W co inwestować pieniądze: 10 skutecznych sposobów na inwestycje w 2022 roku

Z problemem tym zaczęto radzić sobie w prosty sposób: zastawiano swoje monety u złotnika, który na dowód ich przyjęcia wystawiał kwit depozytowy. Kwit taki wyrażał wartość zastawionych kruszców, a więc można go było użyć jako środka płatniczego. Tak właśnie narodziła się historia pieniądza papierowego, czyli papierowych banknotów, które same w sobie nie mają żadnej wartości, jednak ją w umowny sposób wyrażają.

Papierowy pieniądz po raz pierwszy pojawił się w X wieku w Chinach. Natomiast w Europie prekursorem ich zastosowania była Szwecja, która w XVII wieku po wyczerpujących wojnach (między innymi z Polską – tzw. potop szwedzki), musiała zrezygnować ze złota i srebra na rzecz tańszej miedzi. Monety miedziane były duże i niewygodne, więc zaczęto je deponować w państwowym banku i wymieniać na kwity. Kolejnym państwem europejskim, który wprowadził banknoty, była Anglia.

Współczesny pieniądz elektroniczny

Bardzo długa historia pieniądza dzisiaj kończy się na pieniądzu elektronicznym, który pozwala na wymianę bezgotówkową. Zamiast realnych monet i banknotów mamy pieniądz wirtualny, który jest jedynie zapisem na magnetycznych nośnikach danych. Jego używanie jest niezwykle proste i pozwala w okamgnieniu dokonać transakcji także na odległość, nawet z osobami z najodleglejszych zakątków świata.

Dzięki pieniądzom elektronicznym możemy bezgotówkowo płacić w sklepach przy pomocy karty, czy w sklepach online za pomocą przelewu. Pieniądze elektroniczne możemy inwestować na giełdzie, oszczędzać na lokatach, a także pożyczać całkowicie online.

Warunkiem korzystania z pieniądza elektronicznego jest jednak dostęp do Internetu lub odpowiednich urządzeń. Jeśli wyobrazimy sobie potężną awarię sieci internetowej lub elektryczności, to okazuje się, że pieniądz elektroniczny staje się bezwartościowy. Właśnie dlatego jeszcze długo w obiegu pozostaną tradycyjne monety wymyślone przez Fenicjan i banknoty stosowane od kilkuset lat. Tak na wszelki wypadek.